Μηχανισμός ELA χρηματοδότησης της ρευστότητας των τραπεζών από την ECB

Διαδικασία παροχής Έκτακτης Ενίσχυσης σε Ρευστότητα από τις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες (ΕθνΚΤ) στις εμπορικές τράπεζες της Ευρωζώνης-  Mechanism ELA (Emergency Liquidity Assistance)- Άρθρο 14.4 του Καταστατικού της ECB

Λόγω της σημαντικότητας του προγράμματος ΕLA στην Ευρωζώνη, που στηρίζεται στο άρθρο 14.4 του Καταστατικού της ECB και στο οποίο θα αναφερθούμε συχνότατα παρακάτω, είναι ανάγκη να εκθέσουμε τα παρακάτω: Τα πιστωτικά ιδρύματα στην ζώνη του Ευρώ έχουν την δυνατότητα να λαμβάνουν χρηματοδότηση από τις Εθνικές Κεντρικές των Τράπεζες (ΕθνΚΤ), όχι μόνο μέσω της διενέργειας πράξεων νομισματικής πολιτικής, αλλά σε εξαιρετικές περιπτώσεις και μέσω της παροχής έκτακτης ενίσχυσης ρευστότητας, χωρίς ωστόσο η ενέργεια αυτή να εντάσσεται στο πλαίσιο της ενιαίας ευρωπαικής νομισματικής πολιτικής. 

Κι αυτά όλα ενεργούνται σε εφαρμογή του άρ.14.4 του Καταστατικού της ECB. Στις περιπτώσεις αυτές, η χορήγηση της έκτακτης ρευστότητας από τις ΕθνΚΤ στις εμπορικές τράπεζες γίνεται με την ευθύνη των πρώτων ως προς τις συνέπειες και με εγγυήσεις-εκ μέρους των εμπορικών τραπεζών-οι οποίες μπορεί να μην γίνονται δεκτές από την ΕCB για αντίστοιχες χορηγήσεις. Στις περιπτώσεις αυτές το ΔΣ της ECB αποφασίζει με πλειοψηφία 2/3 για την απόρριψη της έκτακτης ενίσχυσης ρευστότητας που αποφάσισε η εκάστοτε ΕθνΚΤ. Εάν η σχεδιαζομένη έκτακτη ενίσχυση ρευστότητας σε ένα πιστωτικό ίδρυμα υπερβαίνει τα 2 δις. ευρώ, το ΔΣ της ECB θα εξετάζει κατά πόσον η διενέργεια των εν λόγω πράξεων θέτει κίνδυνο παρακώλυσης των στόχων και των καθηκόντων του Ευρωσυστήματος. Κατόπιν σχετικού αιτήματος της ενδιαφερομένης ΕθνΚΤ, το ΔΣ της ECB, δύναται να αποφασίσει να θεσπίσει όριο και να ΜΗΝ προβάλλει αντιρρήσεις για τις σχεδιαζόμενες πράξεις έκτακτης ενίσχυσης σε ρευστότητα, το ποσόν των οποίων δεν υπερβαίνει το εν λόγω όριο και οι οποίες διενεργούνται εντός προκαθορισμένου σύντομου χρονικού διαστήματος. Τα προγράμματα ELA, κοστίζουν στις εμπορικές τράπεζες (στο ύψος του επιτοκίου δανεισμού των) ακριβότερα από τις αντίστοιχες πράξεις παροχής ρευστότητας της ECB που διενεργούνται στα πλαίσια της ενιαίας νομισματικής πολιτικής της στην Ευρωζώνη.

Οι υποχρεώσεις των ελληνικών τραπεζών στην Ελληνική Κεντρική Τράπεζα, στα προγράμματα ΕLA, έχουν πέσει στα 9 δις. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2013 από τα 12 δις. τον Αύγουστο του 2013. Η ενίσχυση της ρευστότητας δια του ELA είναι αυτή του ν. 3723/2008 (ΦΕΚ Α 250/09-12-2008) που περιγράφεται παρακάτω, στο κεφ. «Οι τρείς πυλώνες χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας».

Το πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας, στα πλαίσια του Μηχανισμού ELA

Με τον ν.3723/2008 (ΦΕΚ Α 250/09-12-2008), όπως τροποποιήθηκε με τους νόμους: ν.3844/2010,3845/2010 (1^ο Μνημόνιο), 3872/2010, 3965/2011, 4093/2012 κι επεκτάθηκε με την Υπουργική Απόφαση αρ. 57126/Β. 2421/28-12-2012, ετέθησαν τρείς πυλώνες ενίσχυσης της ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας:

Πρώτος Πυλώνας: Διάθεση κρατικών κεφαλαίων (και με την μορφή ομολόγων του ελληνικού δημοσίου) μέχρι 5 δισ. ευρώ για να αποκατασταθούν οι δείκτες των «Ιδίων Βασικών Κεφαλαίων» (Core Tier I) (μετοχικό κεφάλαιο και αποθεματικό) των τραπεζών. Έναντι των κεφαλαίων αυτών, που εκδόθηκαν με την μορφή ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, εκδόθηκαν από τις τράπεζες υπέρ του ελληνικού δημοσίου, στα πλαίσια αύξησης του μετοχικού των κεφαλαίου,  μη-μεταβιβάσιμες  προνομιούχες εξαγοράσιμες μετά ψήφου μετοχές με σταθερή ετήσια απόδοση 10%, με τιμή ίση αυτής των κοινών μετοχών της τελευταίας έκδοσης. Έτσι το δημόσιο έγινε μέτοχος των τραπεζών. Οι μετοχές είναι υποχρεωτικά εξαγοράσιμες από τις τράπεζες, στην τιμή διάθεσής των, τα αργότερο μέσα σε 5 έτη. Σε περίπτωση μη-εξαγοράς των εντός 5 ετών, ο Υπουργός Οικονομικών, επιβάλλει, μετά από  εισήγηση της ΤτΕ, προοδευτικά σωρευτική προσαύξηση ποσοστού 2% κατ` έτος επί της σταθερής ετήσιας απόδοσης 10%.

Δεύτερος Πυλώνας: Παροχή εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου (με την μορφή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου) στις τράπεζες, ύψους μέχρι 85 δις. ευρώ, σύμφωνα με την αρ.260/2010 της Ευρωπαικής Επιτροπής (έγκριση της κρατικής ενίσχυσης).  Οι εγγυήσεις αυτές αφορούν την εγγύηση των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα τραπεζών –που καλύπτουν τα ελάχιστα «Ίδια Βασικά Κεφάλαια» που απαιτεί η ΤτΕ-για δάνεια που χορηγήθηκαν ή θα χορηγηθούν απ` αυτές, μέχρι την 30-06-2013 (ΤΕΜΠΕ κλπ).

Τρίτος Πυλώνας: Διάθεση ειδικών τίτλων (ομολόγων) 3ετούς διάρκειας του Ελληνικού Δημοσίου μηδενικού επιτοκίου, μέχρι 30 δις. ευρώ, σε τράπεζες που καλύπτουν τα ελάχιστα «Ίδια Βασικά Κεφάλαια» που απαιτεί η ΤτΕ. Οι τίτλοι αυτοί εκδίδονται βάσει διμερών συμβάσεων μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα τραπεζών, οι οποίες χρησιμοποιούν τους τίτλους αυτούς μόνο ως εξασφάλιση των δανειστών των (collaterals), σε πράξεις αναχρηματοδότησής ή πάγιων διευκολύνσεών των δανειοληπτριών (συμμετεχόντων στο πρόγραμμα) τραπεζών από την ECB ή/και την εξασφάλιση για χρηματοδοτήσεις μεταξύ πιστωτικών ιδρυμάτων για άντληση ρευστότητας. Το προιόν της ρευστοποίησης αυτών των τίτλων απαιτείται να διατεθεί για την χορήγηση στεγαστικών δανείων και δανείων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις με ανταγωνιστικούς όρους.

Σχόλια: Πρώτο: Επιπλέον των παραπάνω 3 Πυλώνων, οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να αντλήσουν ρευστότητα από την ECB ενεχυριάζοντας ομόλογα που έχουν εκδοθεί ή έχουν την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου, ή των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου των τριών παραπάνω Πυλώνων, Δεύτερο: Οι παραπάνω  Πυλώνες 2 και 3 εφαρμόζονται στα πλαίσια του Μηχανισμού  ELA, ενώ ο Πυλώνας 1 μόνο έμμεσα σχετίζεται κι εφαρμόζεται με τον Mηχανισμό ELA κι άμεσα και με την Ανακεφαλαιοποίηση των Ελληνικών Τραπεζών το 2012-13 με κεφάλαια του ΤΧΣ-EFSF-ESM.

 Links:

• http://www.bloomberg.com/news/2013-10-18/ecb-publishes-procedures-for-emergency-liquidity-assistance.html (ELA)
• http://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/201402_elaprocedures.el.pdf?aff1e040170c6a576639e18181e228a5 (ELA)

Το αρ. 14.4 του Καταστατικού της ECB για τον ELA (και αρ. 55 παρ. 23 του Καταστατικού της ΤτΕ), που δίνουν την δυνατότητα στις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες να τυπώνουν χρήμα ανεξάρτητα από την ECB με τους οικονομικούς κανόνες βέβαια που ισχύουν και με τα παλαιά εθνικά νομίσματα. Αυτό είναι και μια απάντηση τους Ευρω-φοβικούς (Επαμ κλπ.) που έχουν τρομοκρατήσει τον κόσμο με την άγνοιά τους, ότι δήθεν η Ελλάδα δεν μπορεί να τυπώσει χρήμα μόνη της.

Από το βοβλίο μου "Ορχούμαι την Οργήν" 2014, και του επόμενου βιβλίου μου "Για Μια Ελλάδα Μάνα Ιδεών" 2015.

Δημ. Αντωνίου, ιατρός, Πρόεδρος  "Ελπίδας Πολιτείας".