Ράνια Αντωνοπούλου: Πέντε πηγές χρηματοδότησης των προγραμμάτων άμεσης απασχόλησης

Συγκεκριμένες προτάσεις άμεσης απασχόλησης, καθώς και τις πηγές χρηματοδότησής τους, για την αντιμετώπιση του κοινωνικού προβλήματος της ανεργίας, που έχει πάρει εφιαλτικές διαστάσεις στη χώρα μας, προτείνει η Ράνια Αντωνοπούλου, υποψήφια με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ. Η ειδική επιστήμονας του ινστιτούτου Levy και του ΟΗΕ προτείνει να λειτουργήσει άμεσα το κράτος ως εργοδότης ύστατης καταφυγής και αναφέρει συγκεκριμένα τις πέντε πηγές χρηματοδότησης των προγραμμάτων για τη μείωση της ανεργίας.

* Έχετε διατυπώσει προτάσεις για την καταπολέμηση της ανεργίας στην Ελλάδα σε συνθήκες κρίσης. Τι ακριβώς προτείνετε;

Αυτό που χρειάζεται είναι να δημιουργηθούν μόνιμες και σταθερές θέσεις απασχόλησης μέσω ανάπτυξης και επενδύσεων από τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα. Όμως, με τα σημερινά δεδομένα, έστω και αν επιτευχθεί μια βιώσιμη διαχείριση του κρατικού χρέους σύντομα, η ανεργία του 25%-27%, δεν αντιμετωπίζεται εύκολα. Για να επιστρέψουμε στα πριν την κρίση επίπεδα απασχόλησης απαιτείται ανάπτυξη 3%-4% για τουλάχιστον μια δεκαετία, και φυσικά πολύ υψηλά επίπεδα επενδύσεων. Το ζήτημα είναι τι κάνουμε βραχυπρόθεσμα. Τα επιδόματα ανεργίας φυσικά είναι απαραίτητα, αλλά για πόσο; Δύο, πέντε, επτά, δέκα χρόνια; Το βάθος της κρίσης και οι ιδιομορφίες της απαιτούν καινοτομίες. Κατά τη γνώμη μου, βραχυπρόθεσμα είναι άκρως απαραίτητη η πολιτική της "εγγυημένης απασχόλησης", δηλαδή η παρέμβαση του κράτους ως εργοδότη ύστατης καταφυγής. Είναι αυτό ακριβώς που έκανε ο Ρούσβελτ για την καταπολέμηση της ανεργίας το 1933, γνωστό διεθνώς ως New Deal.

* Τι ακριβώς είναι ο «εργοδότης ύστατης προσφυγής»;

Είναι μια πολιτική ενάντια στην ύφεση που επικεντρώνει τις κρατικές δαπάνες στη δημιουργία προσωρινών θέσεων εργασίας που σίγουρα δίνουν ώθηση στον ιδιωτικό τομέα μέσω της τόνωσης της ζήτησης. Επειδή προσφέρει τον βασικό μισθό και τηρεί τα νόμιμα εργασιακά δικαιώματα, βάζει επίσης φρένο στη διολίσθηση ημερομισθίων και σε άτυπες μορφές εργασίας. Οι προσωρινά εργαζόμενοι παράγουν και προσφέρουν κοινωφελές έργο ανάλογα με τα προσόντα τους και αν υπάρχει σωστή οργάνωση, η τοπική κοινωνία συμμετέχει πλήρως στη διαδικασία ανάδειξης και υλοποίησης των έργων.

* Στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της ανεργίας;

Η Ε.Ε. δυστυχώς δεν έχει ακόμα κατανοήσει ότι τα προγράμματα απασχολησιμότητας, που προτείνει ως βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της ανεργίας είναι χρήσιμα για ένα υπαρκτό, αλλά πολύ μικρό ποσοστό ανέργων. Το πρόβλημα σήμερα στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. είναι κυρίαρχα η έλλειψη ζήτησης και όχι η έλλειψη κατάρτισης. Η χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ εστιάζει δυστυχώς στο ίδιο σενάριο: απασχολησιμότητα και επιχειρηματική πρωτοβουλία. Όμως η πραγματικότητα μας δείχνει ότι οι νέοι που μεταναστεύουν είναι αρκετά καταρτισμένοι και βρίσκουν δουλειά στο εξωτερικό. Επίσης δεν πάσχουμε από έλλειψη επιχειρηματικότητας, αλλά από έλλειψη ζήτησης, ρευστότητας και βοηθητικού θεσμικού πλαισίου. Παρ' όλα αυτά, πόσοι από τους σχεδόν τετρακόσιους χιλιάδες άνεργους εργάτες από τον βιομηχανικό και κατασκευαστικό τομέα θα γίνουν επιχειρηματίες; Ή από τους 800.000 ανέργους που είναι απόφοιτοι λυκείου; Εθελοτυφλούν και σπρώχνουν τον κόσμο στην αναγκαστική αυτοαπασχόληση.

* Από πού θα αντληθούν πόροι στην Ελλάδα για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων άμεσης απασχόλησης;

Η χρηματοδότηση ενός ελληνικού New Deal «απασχόλησης ύστατης προσφυγής» επιβάλλει τη δημιουργία ενός Ταμείου Κοινωνικής Απασχόλησης, στο οποίο μπορούν να εισρέουν πόροι από:

α) Την αναδιάρθρωση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ. β) Κεφάλαια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. γ) Τη μείωση των δανειακών υποχρεώσεων της Ελλάδας, ώστε να δημιουργηθεί πλεόνασμα ρευστότητας το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί -ύστερα από διαπραγματεύσεις- για τη χρηματοδότηση αλληλεγγύης και κοινωνικής απασχόλησης. δ) Έκδοση ομολόγων ειδικού σκοπού, που να απευθύνονται στην ομογένεια και την ελληνική διασπορά. ε) Την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.

Μεσοπρόθεσμα θα πρέπει να προταθεί η θέσπιση Ευρωπαϊκού Ταμείου κατά της Ανεργίας το οποίο αφιερώνει κάποιο ποσοστό σε έναν αντίστοιχο φορέα στην Ελλάδα, στο Ελληνικό Ταμείο Απασχόλησης, μια ιδέα που είχε προτείνει ο Λάσλο Άντορ, πρώην επίτροπος απασχόλησης της Ε.Ε.

* Υπάρχουν εμπειρίες από ανάλογα προγράμματα και τι δείχνουν;

Έκτος από τις Ηνωμένες Πολιτείες το 1933, πολύ πιο πρόσφατα, το 2009, χρησιμοποιήθηκε σαν αντι-υφεσιακό εργαλείο για την αντιμετώπιση της ανεργίας από την κυβέρνηση Ομπαμα, ενώ την ίδια πολιτική ακολούθησαν η Κίνα, το Μεξικό και άλλες χώρες. Το ίδιο ίσχυσε και στις χώρες που επλήγησαν από την ασιατική κρίση το 1997. Η Χιλή χρησιμοποιεί την ίδια ιδέα με έναν πρωτοποριακό τρόπο. Όταν η ανεργία αυξάνεται πάνω από τον μέσο όρο των προηγούμενων τριών μηνών, η πολιτική αυτή ενεργοποιείται αυτόματα, δίχως την έγκριση του Κοινοβουλίου. Επίσης στη Σουηδία και την Αυστραλία, πριν διεισδύσει ο νεοφιλελευθερισμός, εφαρμόστηκε αυτή η πολιτική για πολλά χρόνια με αποτέλεσμα η ανεργία να πέσει στο 2%.

Καπάκος Σταύρος

Πηγή: avgi.gr