FT: Το έξυπνο περιτύλιγμα κρύβει τις φθαρμένες πολιτικές της Ευρώπης

Σοβαρές επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα των πολιτικών αντιμετώπισης της κρίσης στην ευρωζώνη, εκφράζει ο έγκριτος αρθρογράφος των Financial Times Βόλφγκανγκ Μούντσαου.

Αναλυτικά, το άρθρο του στους FT:

"Ίσως είναι το πνεύμα των εορτών. Αισθάνομαι σαν κάποιος που πήρε σχεδόν όλα όσα ευχήθηκε ποτέ. Όταν ξέσπασε η κρίση της ευρωζώνης, ευχήθηκα για μια επείγουσα στήριξη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Στη συνέχεια, απαίτησα μια τραπεζική ένωση, και μετά ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα. Κάθε φορά, οι διαμορφωτές της πολιτικής της Ευρώπης έλεγαν "ναι". Ήθελα ποσοτική χαλάρωση, την αγορά κρατικών ομολόγων από τη ΕΚΤ που δεν έχει συμβεί ακόμη αλλά θα γίνει πιθανότατα τον επόμενο μήνα. Το ευρωομόλογο είναι το μοναδικό πράγμα που δεν πήρα.

Το σκορ είναι τέσσερα στα πέντε. Τότε γιατί δεν είμαι ακόμη ευχαριστημένος; Η απάντηση είναι ότι αισθάνομαι να με έχουν ληστέψει. Ήταν μόνο μια ψευδαίσθηση. Δεν πήρα ούτε ένα πράγμα.

Η τραπεζική "ένωση" θα είναι μία στην οποία κάθε χώρα είναι υπεύθυνη για το τραπεζικό της σύστημα. Οι πιο σημαντικές δομικές καινοτομίες είναι κοινή τραπεζική εποπτεία και ένα μικροσκοπικό ταμείο να καλύπτει τις απώλειες όταν ένας τραπεζίτης το σκάει με το ταμείο. Όταν ζήτησα για μια συντονισμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση των χρεοκοπημένων τραπεζών, δεν εννοούσα αυτό.

Φαίνεται ότι το ίδιο πρόκειται να συμβεί με την ποσοτική χαλάρωση. Είμαι σίγουρος ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα γιορτάσουν την απόφαση. Το ευρώ θα πέσει – μέχρι κάποιος να διαβάσει τα μικρά γράμματα. Ο υπό συζήτηση συμβιβασμός επιτρέπει στις πιστώτριες χώρες να νίψουν τας χείρας τους από οποιοδήποτε ρίσκο. Η ιδέα είναι ότι κάθε εθνική κεντρική τράπεζα αγοράζει τα κρατικά ομόλογα της δικής της χώρας – και εάν αυτό έχει ως αποτέλεσμα απώλειες, η εν λόγω εθνική κυβέρνηση θα αποζημιώσει την κεντρική τράπεζα. Για σκεφτείτε το για ένα λεπτό. Η ιταλική κυβέρνηση δανείζεται χρήματα, η Τράπεζα της Ιταλίας αγοράζει το χρέος και η κυβέρνηση υπόσχεται να αποζημιώσει την τράπεζα αν τα ομόλογά της χάσουν αξία (για παράδειγμα επειδή οι αγορές έπαψαν να πιστεύουν τις υποσχέσεις της κυβέρνησης). Η κυκλικότητα είναι παράλογη.

Αν η ΕΚΤ ακολουθήσει αυτή την κατεύθυνση, θα είναι το τέλος της ενιαίας νομισματικής πολιτικής. Ωστόσο, η ευρωζώνη υποτίθεται ότι είναι νομισματική ένωση, όχι ένα σύστημα σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών όπου ο καθένας τυχαίνει να χρησιμοποιεί τα ίδια χαρτονομίσματα και κέρματα.

Ο αμφιλεγόμενος συμβιβασμός θα περιορίσει επίσης το μέγεθος οποιουδήποτε προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Υπάρχει ένα όριο στο ρίσκο που μπορεί να απορροφήσουν οι στεγνές από ταμειακά διαθέσιμα κυβερνήσεις της περιφέρειας της ευρωζώνης. Είναι απίθανο να είναι σε θέση να κάνουν αρκετά για να εδραιωθούν οι προσδοκίες για πληθωρισμό σε στόχο μόλις κάτω από το 2 τοις εκατό της ΕΚΤ.

Καταλαβαίνω ότι αυτός ο συμβιβασμός συζητείται ακόμη. Δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση και δεν συμφωνούν όλοι. Δεν μου είναι ξεκάθαρο γιατί κεντρικοί τραπεζίτες που είναι υπέρ της ποσοτικής χαλάρωσης θα τον δεχόντουσαν.

Θα μπορούσαν, υποθέτω, να ισχυριστούν ότι ένα ανεπαρκές πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης είναι καλύτερο από καθόλου. Αν ναι, κάνουν λάθος. Η συνήθεια της αποδοχής κακοσχεδιασμένων λύσεων είναι ο λόγος για τον οποίο η ευρωζώνη βρίσκεται στο παρόν χάος. Οι κυβερνήσεις δέχθηκαν μόνιμη λιτότητα σε αντάλλαγμα για μετρητά έκτακτης ανάγκης στα χρόνια της κρίσης, αλλά αυτή η πολιτική κατέληξε μόνο στη διεύρυνση του βάρους του δημόσιου χρέους. Ένα λανθασμένο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα ήταν παρομοίως όχι ένα μικρό βήμα προς μια λύση, αλλά ένα μεγάλο βήμα μακριά από αυτή.

Είναι σημαντικό να είναι ξεκάθαρος κανείς σχετικά με τους λόγους για τους οποίους χρειάζεται η ποσοτική χαλάρωση. Υπάρχουν δύο πιθανές λογικές.

Η μία θα είναι να αποτιμηθεί σε χρήμα το χρέος – μετατρέποντάς το σε ένα ομόλογο που πληρώνει μηδενικό τόκο και προορίζεται να μην αποπληρωθεί ποτέ. Αυτό θα μπορούσε να δουλέψει, και θα έφερνε οικονομικά οφέλη. Θα ήταν επίσης εντελώς παράνομο, τόσο για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ όσο και για το γερμανικό δίκαιο.

Ο άλλος λόγος για την ποσοτική χαλάρωση – και ο μόνος που είναι νομικά αποδεκτός – είναι να βοηθήσει την ΕΚΤ να πετύχει τον στόχο της σταθερότητας των τιμών.

Θα μπορούσε να έχει κανείς μια μακριά συζήτηση για το τι σημαίνει αυτό. Αλλά ένα πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα έπρεπε να είναι ανοικτού τύπου αν επρόκειτο να έχει μια πιθανότητα να παράγει αυτό το αποτέλεσμα. Θα μπορούσες να πεις είτε "Ό,τι χρειάζεται", ή θα μπορούσες να πεις "Όχι περισσότερο από τόσα δισεκατομμύρια ευρώ". Αλλά δεν μπορείς να πεις και τα δύο την ίδια στιγμή και να περιμένεις από τους ανθρώπους να σε πιστέψουν.

Αν ένας ασυνάρτητος συμβιβασμός είναι η μόνη διαθέσιμη επιλογή, τότε θα πρέπει να απορριφθεί. Η ευρωζώνη δεν μπορεί να αντέξει άλλο κακότεχνο μέτρο πολιτικής με αμφίβολα οφέλη και σημαντικές παρενέργειες.

Αν αποφασίσουν να μην κάνουν τίποτα, οι κεντρικοί τραπεζίτες θα μπορούσαν τουλάχιστον να κρατήσουν στεγνό αυτό το βαρέλι δυναμίτιδας. Μια καθυστερημένη αλλά καλοστοχευμένη έκρηξη των νομισματικών μέτρων τόνωσης είναι πολύ καλύτερη από ένα πρόωρο ψέκασμα από τα κανόνια της ΕΚΤ. Φοβάμαι, ωστόσο, ότι η διευκόλυνση της Γερμανίας θα είναι η επιτακτική προτεραιότητα.

Η πολιτική που θα προκύψει θα μπορούσε να τυλιγμένη σε γλώσσα που την κάνει να μοιάζει σαν αυτό που ζήτησα. Αλλά η ομοιότητα είναι επιφανειακή. Αυτό είναι το πρόβλημα με την προσπάθεια να ικανοποιήσεις τους πάντες. Θα σας αναγκάζει να πάρετε αποφάσεις που είναι πραγματιστικές και ρεαλιστικές - ακόμα κι αν είναι λάθος".

Πηγή: avgi.gr