Πώς να διαλύσετε την Αρχαιολογική Υπηρεσία…

Τα φώτα, οι κάμερες και τα λεφτά (590.000 ευρώ σύμφωνα με τον υπουργό Πολιτισμού) εξακολουθούν να πέφτουν στην Αμφίπολη. Το υπόλοιπο Υπουργείο Πολιτισμού είναι στη σκιά βαδίζοντας προς το σκοτάδι. Ακόμα και αυτά τα 600 έργα που γίνονται με χρήματα του ΕΣΠΑ (744 εκ. ευρώ), τα μόνα που μέχρι σήμερα έδιναν την ευκαιρία στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ να μιλάει για έργο στον πολιτισμό, ακόμα και αυτά τίθενται εν αμφιβόλω. Με ποιο τρόπο; Με τον νέο Οργανισμό του Υπουργείου Πολιτισμού (δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 171/Α/28-8-2014). Η ημέρα που δημοσιεύτηκε είχε χαρακτηριστεί μαύρη από τους αρχαιολόγους. Η ημέρα που θα αρχίσει να εφαρμόζεται είναι μια ειρωνεία… Την ημέρα της εθνικής επετείου, στις 28 Οκτωβρίου, το εγχειρίδιο διάλυσης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας θα αρχίσει να υλοποιείται.

Πριν από αυτή την ημέρα, τη Τετάρτη 22 και την Πέμπτη 23 Οκτωβρίου, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων απαντάει με 48ωρη απεργία, στην οποία συμμετέχουν ακόμα ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων ΥΠΠΟ Αττικής, Στερεάς και Νήσων, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Υπαλλήλων του ΥΠΠΟ (ΠΟΕ – ΥΠΠΟ), ο Σύλλογος Εκτακτων Αρχαιολόγων και Πανελλήνια Ομοσπονδια Ιδιωτικού Δικαίου στο Δημόσιο.

Τι είναι αυτός ο νέος Οργανισμός, που σχεδιάστηκε χωρίς να προηγηθεί κανένας διάλογος με τους θεσμικούς φορείς. Η σχετική ανακοίνωση του Ενιαίου Συλλόγου Υπαλλήλων ΥΠΠΟ είναι σαφής: «Ο νέος Οργανισμός του ΥΠΠΟΑ δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Εδώ και χρόνια διαδοχικές πολιτικές ηγεσίες μεθόδευαν την αλλαγή του πίσω από κλειστές πόρτες, χωρίς τη συμμετοχή των εργαζομένων, χωρίς καμιά δημόσια συζήτηση για τα προβλήματα και τις αδυναμίες του ισχύοντος Οργανισμού. Στον καιρό πλέον της κρίσης και των Μνημονίων, και πάλι χωρίς να προηγηθεί καμιά συστηματική διαδικασία αποτίμησης, χωρίς καν να προβάλλονται πραγματικά στοιχεία ή επιχειρήματα που να υποστηρίζουν την ανάγκη εκ βάθρων αλλαγής του, ο νέος Οργανισμός προέκυψε «απλά» ως μία ακόμη μνημονιακή υποχρέωση, που προέβλεπε την οριζόντια μείωση των δομών σ’ όλο το Δημόσιο τουλάχιστον κατά 40%, στην κατεύθυνση δημιουργίας ενός «μικρού επιτελικού κράτους». Η συρρίκνωση του δημόσιου τομέα τόσο σε επίπεδο δομών, όσο και σε επίπεδο αρμοδιοτήτων (και προσωπικού σε επόμενη φάση) αποτελεί το πρώτο βήμα για την απόσπαση κρίσιμων αρμοδιοτήτων του δημοσίου και την εκχώρησή τους στους ιδιώτες».

Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων παρουσιάστηκαν οι βασικές αλλαγές που προβλέπονται με τον Νέο Οργανόγραμμα:

• Για πρώτη φορά στα χρονικά του Υπουργείου Πολιτισμού θεσμοθετείται η εκποίηση της περιουσίας του η οποία αναφέρεται ως «αρμοδιότητα». Η Διεύθυνση Απαλλοτριώσεων και Ακίνητης Περιουσίας υποβαθμίζεται σε Τμήμα Απαλλοτριώσεων, Απόκτησης Ακινήτων και Αποζημιώσεων υπαγόμενο πλέον στη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών. Αυτό λοιπόν το τμήμα θα έχει ανάμεσα στις αρμοδιότητες «την εποπτεία και τον έλεγχο εκποίησης των περιουσιακών στοιχείων του Υπουργείου». Δηλαδή το ξεπούλημα στα νέα ήθη συνιστά αρμοδιότητα!
• Επικεφαλής των οικονομικών υπηρεσιών τίθεται η καινούρια Διεύθυνση Προϋπολογισμού και Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής, με αρμοδιότητα τη διατήρηση και την ενίσχυση της «δημοσιονομικής σταθερότητας». Δηλαδή συστήνεται ένας μόνιμος μηχανισμός λιτότητας, ο οποίος θα προσαρμόζει τον πολιτισμό στις απαιτήσεις της τρόϊκα για ξεχαρβάλωμα του δημόσιου τομέα και κάθε κοινωνικής συνεισφοράς.
• Καταργούνται οι Εφορείες Αρχαιοτήτων της Αττικής, μεταξύ αυτών και η Εφορεία Ακροπόλεως, και δημιουργείται μία ενιαία Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών. Δηλαδή ένας τεράστιος όγκος δουλειάς, μεταξύ άλλων και η διαχείριση της Ακρόπολης, θα βαρύνει μία μόνο υπηρεσία ενώ την ίδια στιγμή το Μουσείο της Ακρόπολης θα απεξαρτηθεί πλήρως από όποια σχέση (έστω και τυπική) είχε με την αντίστοιχη Εφορεία Ακρόπολης, δηλαδή με το δημόσιο φορέα.
• Οι εκκωφαντικές κορώνες για δήθεν εξωστρέφεια της πολιτιστικής κληρονομιάς μεταφράζονται σε κατάργηση στα Μουσεία των τμημάτων Εκθέσεων και Μουσειογραφικού Σχεδιασμού, Προβολής και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων. Καταργείται, δηλαδή, ο κοινωνικός ρόλος που προσπαθούσαν να έχουν τα μουσεία ανοίγοντας τις δραστηριότητές τους σε διάφορες κοινωνικές ομάδες αποκλεισμένες από το δημόσιο αγαθό του πολιτισμού. Οι δράσεις τους, δεν αφορούν μόνον το πλατύ κοινό αλλά και εξειδικευμένες ομάδες -ΑΜΕΑ, θεραπευτικές κοινότητες, διαπολιτισμικά σχολεία, φυλακισμένους, οικονομικούς μετανάστες, κ.α. «Τα τμήματα με αυτές τις λειτουργίες έχουν να κάνουν με το δημόσιο χαρακτήρα του Αρχαιολογικού έργου» ανάφερε η πρόεδρος του ΣΕΑ, Ολγα Σακαλή.
• Στις Εφορείες Αρχαιοτήτων σε όλη τη χώρα καταργείται η περιοδολόγηση (Εφορείες Κλασικών – Προϊστορικών και Εφορείες Βυζαντινών Αρχαιοτήτων), δηλαδή οι Εφορείες ενοποιούνται και πρακτικά συρρικνώνονται από 79 Υπηρεσίες σε όλη την Ελλάδα σε 62 (συμπεριλαμβανομένων των Μουσείων).

Ο στόχος είναι προφανής: υπηρεσίες υποστελεχωμένες και υποχρηματοδοτούμενες που θα περιορίζονται σε διεκπεραιωτικό ρόλο στη σκιά των μεγάλων δημόσιων και ιδιωτικών έργων και που τελικά θα χαρακτηριστούν ανίκανες να αξιοποιήσουν το πολιτιστικό απόθεμα που έχουν κληθεί να διαχειριστούν. Δεν είναι τυχαίο ότι τελευταία πυκνώνουν δημοσιεύματα και φωνές που λένε ότι το Υπουργείο δεν μπορεί να διαχειριστεί τα μνημεία και προτείνονται λύσεις όπως η παραχώρηση της διαχείρισης σε ιδιώτες. «Μια ενοποιημένη διαχείριση μνημείων δεν είναι θεωρητικά κακή. Το ζήτημα είναι ο τρόπος που την υλοποιείς. Εδώ ουσιαστικά «πετσοκόβουμε» χωρίς να δημιουργούμε νέες αναδιαρθρωμένες υπηρεσίες» δήλωσε ο Δημήτρης Αθανασούλης, προϊστάμενος της 25η Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και μέλος του ΔΣ του ΣΕΑ. Η υπηρεσία του, διαχειρίζεται 27 έργα ΕΣΠΑ προϋπολογισμού 17 εκ. ευρώ. «Τα έργα αυτά θα «σπάσουν» σε τρία μέρη, μεταξύ Κορινθίας, Αργολίδας και Αρκαδίας, γεγονός που σημαίνει αλλαγές διευθυντών, υπευθύνων, επιβλεπόντων και υπολόγων έργου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται», είπε μεταξύ άλλων.

• Η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών, δηλαδή η διεύθυνση η οποία ασχολείται με τον εντοπισμό παρανόμως εξαχθέντων αρχαιοτήτων, η διεύθυνση εξαιτίας της οποίας υπουργοί και πρωθυπουργοί έχουν κορδωθεί μπροστά σε αρχαία που έχουν επιστρέψει στη χώρα μας, αυτή η διεύθυνση υποβαθμίζεται σε τμήμα.

• Την ίδια στιγμή ιδρύονται πέντε νέες υπηρεσίες υπαγόμενες απευθείας στο Γραφείο Υπουργού, μιας και εκεί, φαίνεται, δεν χρειάζεται να τηρηθεί η «μείωση των οργανικών δομών». Μία από αυτές ονομάζεται «Ειδική Υπηρεσία Προβολής και Αξιοποίησης». Η επιτροπή που έχει συστηθεί, προκειμένου να παράσχει υπηρεσίες εκπροσώπησης Τύπου στην Αμφίπολη, αποτελούν μάλλον ένα υβρίδιο της παραπάνω νέας ειδικής υπηρεσίας.
• Οι 500 κενές οργανικές θέσεις καταργούνται. Με άλλα λόγια καταργείται κάθε ενδεχόμενο προσλήψεων σε ένα υπουργείο που υποφέρει από έλλειψη προσωπικού. Βέβαια ιδρύεται Τμήμα Φύλαξης, γεγονός που γεννά εύλογες υποψίες για τον μελλοντικό ρόλο μιας τέτοιας δομής, η οποία δεν είναι καθόλου απίθανο να κληθεί να κάνει τον άνωθεν διαχειριστή στην παράδοση της φύλαξης των αρχαιολογικών χώρων σε ιδιώτες, κάτι που άλλωστε είναι στις προθέσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη.
• Το Νομισματικό Μουσείου και το Επιγραφικό Μουσείο, δύο απολύτως διακριτά μουσεία με ιστορία από τον 19^ο αιώνα, όπου το καθένα έχει τεράστιες δυνατότητες να αποτελέσει εστία πολιτισμού, ενοποιούνται.
• Η ίδια μετονομασία των Μουσείων σε Δημόσια Μουσεία (από Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες που είναι ως σήμερα) πιθανόν φανερώνει το μακροπρόθεσμο στόχο τα μεγάλα μουσεία να μετατραπούν σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου με Διοικητικά Συμβούλια διορισμένα απ’ ευθείας από την κυβέρνηση.

Στο μεταξύ και μέχρι όλα τα παραπάνω να αρχίσουν να εφαρμόζονται με καταστροφικά αποτελέσματα για την προστασία των μνημείων η κυβέρνηση αναζητά στο Υπουργείο Πολιτισμού τα επόμενα θύματα που θα θυσιαστούν στο βωμό των απολύσεων που έχει τάξει η κυβέρνηση στην τρόϊκα ως το τέλος του χρόνου. 

ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΡΙΛΛΑ  

Πηγή: imerodromos.gr