Μέχρι τώρα, τα μουσεία αγόραζαν έργα τέχνης, αρχαία και
νέα, από ιδιώτες. Τώρα, για πρώτη φορά, ιδιώτης αγόρασε ένα αρχαίο
αιγυπτιακό άγαλμα από το βρετανικό Μουσείο του Νορθάμπτον, εν μέσω
καταιγίδας αντιδράσεων. Ο ασκός του Αιόλου για πώληση (λέγε με:
ξεπούλημα) μουσειακών θησαυρών στην ιδιωτική πρωτοβουλία άνοιξε και οι
συνέπειες θα είναι- όντως- ανυπολόγιστες.
Το Μουσείο του Νορθάμπτον, που είναι στην ευθύνη της τοπικής
αυτοδιοίκησης, δεν άκουσε καν τις σφοδρές αντιρρήσεις της τοπικής
κοινωνίας. Δεν περίμενε καν την απόφαση του Συμβουλίου Τεχνών, που θα
εκδοθεί σε λίγες μέρες (γραφειοκρατία είπατε;) Πούλησε, εισέπραξε και
σφυρίζει αδιάφορα. Ας δούμε το χρονικό:
Το άγαλμα του Γραφέα Σεκχεμκα, που δημιουργήθηκε κάπου στα 2400- 2300
π.Χ. αρπάχθηκε από την Αίγυπτο, όπως αμέτρητοι ακόμα θησαυροί της, τον
19ο αιώνα. Κατέληξε στη συλλογή του Λόρδου Νορθάμπτον, ο οποίος το
δώρισε στο μουσείο της πόλης. Και εκεί έμενε, και συναντούσε το κοινό,
από τα μέσα στου προ-περασμένου αιώνα. Παριστάνει τον Γραφέα να δέχεται
προσφορές για τη θεά/ τον θεό (μύρα, τροφές, μπύρα, άλλα αφιερώματα) και
δίπλα του, μικρότερη και γυμνή, τη σύζυγό του. Κατά την πρακτική των
καλλιτεχνών εκείνης της περιόδου, το δευτερεύον πρόσωπο παρουσιάζεται με
μειωμένες διαστάσεις. Η κατάσταση διατήρησής του είναι εξαιρετική, η
σπανιότητά του σίγουρη και η αρχαιολογική του αξία και σημασία τεράστια.
Το επαρχιακό μουσείο θέλει να επεκταθεί και χρειάζεται γι’ αυτό 14
εκατομμύρια στερλίνες. Αποφάσισε λοιπόν να βγάλει στη δημοπρασία το εν
λόγω άγαλμα, παρά τον σάλο που ξεσηκώθηκε. Το έστειλε στους «Κρίστις’»
όπου και πουλήθηκε 15,6 εκατ στερλίνες (κάπου 20 εκατ ευρώ). Μη νομίσετε
όμως ότι οι αρμόδιοι έλυσαν το πρόβλημά τους. Στα ταμεία τους θα
εισρεύσουν μόλις τα μισά, συν ένα εκατομμύριο που δίνει ο λόρδος του
Νορθάμπτον, παρότι εκείνοι πούλησαν τη δωρεά της οικογένειάς του. Τα
υπόλοιπα; Θα δούμε.
Δεν συγκέντρωσε, λοιπόν, το ποσό που χρειαζόταν η διοίκηση του
μουσείου. Ταυτοχρόνως, με αυτή τη βλάσφημη πράξη, «πέτυχε» τα ακόλουθα:
Πρώτον, στερήθηκε από ένα κόσμημα των συλλογών της, που σίγουρα έπαιζε τον δικό του ρόλο στην προστιθέμενη αξία του μουσείου.
Δεύτερον, δύσκολα θα ξαναδούμε συλλέκτη να κάνει δωρεές στο
συγκεκριμένο μουσείο, εφόσον διαπιστώνεται ότι τα αποκτήματά του μπορεί
και να καταλήξουν στα χέρια, και στα σαλόνια άλλου ιδιώτη. Γενικώς, θα
περάσει τεράστιες φουρτούνες διεθνώς η σχέση συλλεκτών με τα μουσεία.
Θυμίζουμε πως τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου φιλοξενούν και εκθέτουν
με περηφάνια έργα συλλεκτών.
Τρίτον, εγείρεται ένα θέμα ηθικής τάξης που είναι το σημαντικότερο
όλων. Με ποια λογική, ποιο κριτήριο, ποια ηθική, ένα μουσείο αποφασίζει
να ξεπουλήσει έναν θησαυρό του, δηλαδή την τιμή του; Έναν θησαυρό που
μάλιστα έφτασε ως αυτό μετά από λεηλασία της πολιτιστικής κληρονομιάς
μιας άλλης, ανυπεράσπιστης χώρας. Πώς είναι δυνατόν να μπαίνουν στη
ζυγαριά του εμπορίου έργα του παγκόσμιου πολιτιστικού αποθέματος, τα
οποία είναι ανεκτίμητα και πρέπει να εξαιρούνται κάθε δικαιοπραξίας και
πολύ περισσότερο αγοραπωλησίας;
Σε κάθε περίπτωση, σε καιρούς τέτοιας κατάπτωσης των αξιών υπάρχει ο
κίνδυνος το μουσείο του Νορθάμπτον να βρει μιμητές. Αν αυτό γίνει, η
ανθρωπότητα θα ζήσει την πιο άγρια εμπορευματοποίηση της κληρονομιάς
της, η αρχαιοκαπηλία θα οργιάσει τριπλά, αφού πλέον τα διακινούμενα θα
ξεπλένονται, και οι εθνικές μνήμες θα αγοράζονται και θα πωλούνται.
Πιάνοντας ολοένα και μικρότερες τιμές. Και έτσι, θα πωλούνται
περισσότερα, ώσπου να ξεπουληθούν αυτά τα ενοχλητικά σημάδια από το
παρελθόν που θυμίζουν ότι κάποτε υπήρξαν πολιτισμοί οι οποίοι ανθούσαν
χάρη στις αξίες τους και όχι στο χρήμα.
της Αγγελικής Κώττη
Πηγή: /fractalart.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου