Μεγάλες ανατροπές στο ασφαλιστικό - Στο ΙΚΑ εντάσσονται και οι δημόσιοι υπάλληλοι

Στο ΙΚΑ εντάσσονται οι δημόσιοι υπάλληλοι, κίνδυνος για την 25ετία. Αντίστροφη μέτρηση για συγχωνεύσεις φορέων. Ποιοι εντάσσονται πού και με ποιους όρους

Ανατροπές στους όρους και τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης όλων των ασφαλισμένων φέρνουν οι ενοποιήσεις των ασφαλιστικών ταμείων. Η μελέτη που έχει ανατεθεί στο ΚΕΠΕ είναι σε εξέλιξη και ήδη οι εμπειρογνώμονες του οργανισμού έχουν κατασταλάξει σε ένα σχέδιο 4+1 σημείων για το νέο σχήμα του ασφαλιστικού με κύρια αλλαγή την ένταξη και όλων των δημοσίων υπαλλήλων στο συνταξιοδοτικό καθεστώς του ΙΚΑ. Αυτή τη στιγμή ασφάλιση ΙΚΑ έχουν μόνο οι δημόσιοι υπάλληλοι με πρόσληψη από την 1η/1/2011 και μετά. Η πλειονότητα διατηρεί το ειδικό συνταξιοδοτικό καθεστώς του Δημοσίου.
Στο σχέδιο των ενοποιήσεων που αποκαλύπτει σήμερα ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής, το Δημόσιο εμφανίζεται στα σενάρια που επεξεργάζονται οι εμπειρογνώμονες να είναι κομμάτι του ΙΚΑ μαζί με τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα.

Η ένταξη όλων των δημοσίων υπαλλήλων στο ΙΚΑ θα φέρει αναπόφευκτα και αλλαγές στο συνταξιοδοτικό τους καθεστώς και αυτό γιατί στο συνταξιοδοτικό καθεστώς του Δημοσίου ο όρος θεμελίωση λειτουργεί όπως και τα κατοχυρωμένα δικαιώματα για τα υπόλοιπα Ταμεία (που και αυτά συζητείται να επανεξεταστούν). Η διαφορά είναι ότι στο Δημόσιο η θεμελίωση έχει συνδυαστεί με τη συμπλήρωση της 25ετούς υπηρεσίας. Που σημαίνει ότι οι υπάλληλοι, μόλις συμπληρώσουν την 25ετία, έχουν θεμελιωμένο δικαίωμα και θεωρούνται εν δυνάμει συνταξιούχοι, έστω και αν τους λείπει το όριο ηλικίας για να βγουν στη σύνταξη!

Ενταξη στο ΙΚΑ θα σημάνει αλλαγή στους όρους της θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος για τους δημοσίους υπαλλήλους, δηλαδή σύνταξη με όρους και όρια ηλικίας ΙΚΑ. Το ζητούμενο είναι αν θα δοθεί ένα μεταβατικό διάστημα ώστε όσοι έχουν θεμελιωμένα δικαιώματα με τη σημερινή τους μορφή (25ετία ή και 35ετία) να προγραμματίσουν τι και πότε θα πράξουν για τη συνταξιοδότησή τους.

Οι ενοποιήσεις όπως διατείνεται το υπουργείο Εργασίας θα είναι διοικητικές, δηλαδή θα συνενωθούν Ταμεία, θα καταργηθούν διοικήσεις, διοικούσες επιτροπές και διοικητικά συμβούλια και θα ενοποιηθούν τα διάσπαρτα λογιστήρια των επιμέρους φορέων.

Η πραγματικότητα όμως είναι ότι μέσα από τις ενοποιήσεις θα δρομολογηθούν αναπόφευκτα και αλλαγές στους όρους και τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων. Την αλλαγή αυτή δεν την αναφέρει το υπουργείο Εργασίας αλλά είναι καταγεγραμμένη, όπως είναι γνωστό, στο επικαιροποιημένο Μνημόνιο του Απριλίου και περιγράφεται μάλιστα με τον ιδιωματισμό «recalibrating», δηλαδή επανεξέταση των όρων και των παραμέτρων του ασφαλιστικού συνταξιοδότησης.

Τα 4 σενάρια που επεξεργάζεται το ΚΕΠΕ για τα «νέα Ταμεία» του ασφαλιστικού και αποκαλύπτει σήμερα ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής περιλαμβάνουν είτε 3 είτε και 4 φορείς, ενώ έχει γίνει και πρόβλεψη για τη δημιουργία ενός και μόνο Ταμείου, που δεν θα απονέμει μόνο συντάξεις, αλλά θα λειτουργεί με ενιαίους όρους συνταξιοδότησης για τα 3,6 εκατομμύρια των σημερινών ασφαλισμένων.

Για παράδειγμα, το σχέδιο για 3 Ταμεία έχει εξεταστεί και με δημοσίους υπαλλήλους, αλλά και με το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ στο ΙΚΑ. Επίσης, πάλι για τα 3 Ταμεία, εξετάζεται η συνένωση του ΕΤΑΑ με τον ΟΑΕΕ και ένα κομμάτι του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ σε ένα υπερταμείο επιστημόνων και ελευθέρων επαγγελματιών που θα ασφαλίζει και όσους ασκούν δικό τους επάγγελμα (αυτοαπασχολούμενοι) αλλά και όσους έχουν εργοδότη (μισθωτοί) και αυτό γιατί το ΕΤΑΑ σήμερα καλύπτει και τους δύο κλάδους, με διαφορετικές κατηγορίες εισφορών (εισφορές αυτοαπασχολουμένων αλλά και εργοδοτικές εισφορές για ασφαλισμένους με εξαρτημένη σχέση εργασίας).

 

Υπάρχει και το πέμπτο σενάριο που σκεπάζει όλα τα παραπάνω και προβλέπει ένα μεταβατικό διάστημα λίγων μηνών ώστε να δημιουργηθεί ένα ασφαλιστικό ταμείο με επιμέρους και διακριτούς τομείς μισθωτών, (από ΙΚΑ, Δημόσιο, ΔΕΚΟ, τράπεζες, ΝΑΤ), ελευθέρων επαγγελματιών (ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ) και αγροτών.

Επόμενο βήμα η πλήρης ενοποίηση έως το 2016 

Η κατεύθυνση που έχουν δώσει οι δανειστές είναι να προχωρήσει γρήγορα το σχέδιο των ενοποιήσεων σε 3 ή 4 Ταμεία αλλά με ημερομηνία λήξεως, ώστε σύντομα να γίνουν όλα ένα Ταμείο. Ο ορίζοντας της πλήρους ενοποίησης είναι τέλος του 2015 με αρχές του 2016.
Στο πλαίσιο αυτό και όπως γίνεται αντιληπτό μόνο διοικητικές δεν θα είναι οι ενοποιήσεις των Ταμείων. Η μελέτη του ΚΕΠΕ γίνεται και με τη συνδρομή των Ταμείων και ήδη έχουν ζητηθεί μέσω του υπουργείου Εργασίας να αποσταλούν στοιχεία που αφορούν και άλλες παραμέτρους όπως:

Η παρουσίαση των ασφαλιστικών εισφορών ανά Ταμείο και οι προοπτικές για την εναρμόνιση των περιόδων καταβολής τους και των διαδικασιών είσπραξης.

Η επιτάχυνση της απονομής διαδοχικής σύνταξης.

Η ανταποδοτικότητα των εισφορών και η ενίσχυσή της.

Οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης για κάθε φορέα.

Η μελέτη βασίζεται σε πλήρη οικονομικά απολογιστικά στοιχεία των Ταμείων για τα έτη 2011 και 2012. Στο σχετικό πίνακα που έχει στείλει το ΚΕΠΕ στα Ταμεία (και τον οποίο έχει στη διάθεσή του ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής), ζητούνται να συμπληρωθούν στοιχεία όπως:
* Η μισθοδοσία προσωπικού με όλες τις παρεπόμενες παροχές τους, τις εργοδοτικές εισφορές, τις αποζημιώσεις (εφάπαξ) εξόδου από την υπηρεσία.
* Οι παροχές προς τρίτους και όλα τα εν γένει έξοδα (ενοίκια, φόροι, τέλη κ.λπ.).
* Οι παροχές συντάξεων.
* Οι παροχές ασθένειας.
* Οι κρατικές επιχορηγήσεις.
* Ο αριθμός των ασφαλισμένων άμεσων και έμμεσων μελών.
* Ο αριθμός των συνταξιούχων γήρατος και αναπηρίας.
   

Προς κατάργηση η κατοχύρωση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων

Μαχαίρι στις πρόωρες συντάξεις με επιστροφή στη θεμελίωση εξόδου 

Στο τραπέζι των επικείμενων αλλαγών συζητείται το ενδεχόμενο, όπως αποκαλύπτει σήμερα ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής, να αλλάξουν τα κατοχυρωμένα δικαιώματα. Εκείνο που εξετάζεται μαζί με τις ενοποιήσεις και όταν θα έρθει ο νέος νόμος στη Βουλή είναι η μερική τροποποίηση του νόμου 3863/10 (νόμος Λοβέρδου-Κουτρουμάνη) που εισήγαγε την κατοχύρωση, ώστε πλέον να λαμβάνεται υπόψη μόνο η θεμελίωση των προϋποθέσεων για σύνταξη και όχι η κατοχύρωση του ορίου ηλικίας για σύνταξη με τη συμπλήρωση λιγότερων από το συνολικό χρόνο ασφάλισης που προβλέπεται για κάθε περίπτωση.
Το δικαίωμα του να κατοχυρώνουν οι ασφαλισμένοι σύνταξη σε καθορισμένη ηλικία ακόμη και αν δεν έχουν το συνολικό χρόνο ασφάλισης για να αποχωρήσουν αποτελούσε για χρόνια νομολογία των δικαστηρίων (χαρακτηριζόταν ως ώριμο συνταξιοδοτικό δικαίωμα) και με το νόμο 3863/10 απέκτησε νομοθετική ισχύ. Τώρα και με αφορμή τις ενοποιήσεις των Ταμείων και τους ενιαίους όρους συνταξιοδότησης, τα κατοχυρωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα μπαίνουν ξανά στο τραπέζι με πιθανό κούρεμα ή και κατάργησή τους από το 2015 και μετά.

Αρμόδια στελέχη μάλιστα του υπουργείου Εργασίας, του ΙΚΑ αλλά και του Γενικού Λογιστηρίου που είναι γνώστες των επικείμενων αλλαγών και των προτάσεων που συζητούνται προχώρησαν ένα βήμα πιο πέρα και ανέφεραν στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ότι η συζήτηση έχει προχωρήσει και εκείνο που εξετάζεται είναι να παραμείνει μόνο ο όρος θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, που σημαίνει ότι ένας ασφαλισμένος θα παίρνει σύνταξη τη στιγμή που συμπληρώνει και το όριο ηλικίας αλλά και το συνολικό χρόνο ασφάλισης που προβλέπει η διάταξη με την οποία συνταξιοδοτείται. Ενα «κούρεμα» στην κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος θα σημάνει για παράδειγμα ότι ένας ασφαλισμένος που είχε 10.500 ημέρες το 2012 δεν θα συνταξιοδοτηθεί με το όριο ηλικίας της «κατοχύρωσης», δηλαδή στα 59, αλλά με ένα από τα όρια ηλικίας που ισχύουν τη χρονιά που θα συμπληρώσει και το συνολικό χρόνο ασφάλισης των 11.100 ημερών. Με την κατοχύρωση η έξοδος για σύνταξη μένει στα 59. Χωρίς κατοχύρωση πάει στα 62!

Ενδεικτικό του προβληματισμού που διακατέχει την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας είναι ότι επισήμως όποτε αναφέρεται στο ασφαλιστικό μιλά για «θεμελιωμένα» και ουδέποτε για «κατοχυρωμένα» δικαιώματα. Πρόσφατα μάλιστα ο υπουργός Γιάννης Βρούτσης όταν ρωτήθηκε σχετικά επανέλαβε αυτά που είχε πει σε ειδική επιτροπή της Βουλής τον Φεβρουάριο του 2013, ότι δηλαδή «οι περισσότερες πρόωρες συνταξιοδοτήσεις αποτελούσαν, για πολλά χρόνια, μια “ακριβή πολυτέλεια” που δεν αντιστοιχούσε στις δυνατότητες του ασφαλιστικού μας συστήματος», και ως προς το επίμαχο ζήτημα πρόσθεσε ότι «δεν προβλέπεται να γίνει καμία νέα παρέμβαση που να αλλάζει τον προγραμματισμό χιλιάδων συμπολιτών μας που θεμελίωσαν ή θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης». Μίλησε δηλαδή μόνο για θεμελιωμένα και όχι για κατοχυρωμένα δικαιώματα, υποστηρίζοντας ότι οι ασφαλισμένοι που βγαίνουν στη σύνταξη με χαμηλά όρια ηλικίας θα βαίνουν μειούμενοι με το πέρασμα των χρόνων.
Οι ενοποιήσεις είναι το πρώτο στάδιο των σαρωτικών, όπως φαίνεται, αλλαγών στο ασφαλιστικό που θα ισχύσουν με νέο νόμο από το 2015 και θα περιλαμβάνουν ανατροπές στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και στον υπολογισμό των συντάξεων ώστε από το 2015 να ισχύουν ενιαίοι κανόνες για όλους.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΙΚΟΣ

Πηγή: e-typos.com