Παρασκευή 20 Ιουνίου 2014

125 χρόνια μετά στην Πέλλα: Πολιτισμός σημαίνει ... φως, αλλά όπως πάντα με τη «συνηθισμένη προχειρότητα»

Ηλεκτρικό ρεύμα είναι η προσανατολισμένη κίνηση ηλεκτρικών φορτίων ή φορέων ηλεκτρικού φορτίου, κατά μήκος ενός ηλεκτροφόρου αγωγού. Ένα παρεμφερές φαινόμενο είναι το ρεύμα μετατόπισης, ποσότητα που σχετίζεται με την αλλαγή του ηλεκτρικού πεδίου. Μετριέται σε μονάδες μέτρησης της έντασης του ηλεκτρικού ρεύματος και αντιστοιχεί σε αυτό ένα μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο.
Από τον ορισμό του ηλεκτρικού ρεύματος προκύπτει ότι για να εμφανιστεί χρειάζονται δύο προϋποθέσεις:
  • Η ύπαρξη φορέων ηλεκτρικού φορτίου με ελευθερία κίνησης.
  • Αίτιο για την προσανατολισμένη κίνηση των φορέων, δηλαδή κάποιο ηλεκτρικό πεδίο.
Συνήθως τα ηλεκτρικά φορτία είναι ελεύθερα ηλεκτρόνια μεταλλικών αντικειμένων όπως στα καλώδια. Το ηλεκτρικό ρεύμα είναι η μεταφερόμενη ηλεκτρική ενέργεια. Το ηλεκτρικό ρεύμα προκαλεί τη θέρμανση των σωμάτων τα οποία διαρρέει.

Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος
Η παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος γίνεται από το υφιστάμενο ηλεκτρικό δίκτυο ή δίκτυο ηλεκτροδότησης. Γενικά, το παρεχόμενο ηλεκτρικό ρεύμα είναι εναλλασσόμενο ημιτονοειδές ηλεκτρικό ρεύμα, ενεργής τάσης 230V και συχνότητας 50hz. Λιγότερο διαδεδομένο είναι το ηλεκτρικό ρεύμα με χαρακτηριστικά 110V και συχνότητα 60hz, που χρησιμοποιείται στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Στον κάθε καταναλωτή παρέχονται πάντα ένα τριπλό καλώδιο, που το αποτελούν ο ουδέτερος (O) στον οποίο δεν παρέχεται από την πάροχο ρεύμα, και οι φάσεις, στα οποία παρέχεται το ρεύμα, ενώ ο καταναλωτής είναι υποχρεωμένος να παρέχει για ασφάλεια μία γείωση. Ανάλογα με τις παρεχόμενες φάσεις της, η παροχή είναι μονοφασική ή τριφασική.
Πηγές: Αντωνίου Ν., Δημητριάδης Π., Καμπούρης Κ., Παπαμιχάλης Κ., Παπατσίμπα Λ., Φυσική Γ' Γυμνασίου, ΟΕΔΒ, 2010

Ιστορική αναδρομή: ο ηλεκτρισμός στην Ελλάδα
Το 1889 φτάνει το "ηλεκτρικό" στην Ελλάδα. Η Γενική Εταιρεία Εργοληψιών, κατασκευάζει στην Αθήνα, στην οδό Αριστείδου, την πρώτη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Το πρώτο κτίριο που φωτίζεται είναι τα Ανάκτορα και πολύ σύντομα ο ηλεκτροφωτισμός επεκτείνεται στο ιστορικό κέντρο της Πρωτεύουσας. Τον ίδιο χρόνο η τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη θα δει κι αυτή το ηλεκτρικό φως καθώς Βελγική Εταιρία αναλαμβάνει απ' τις Τουρκικές αρχές το φωτισμό και την τροχιοδρόμηση της Πόλης με την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Δέκα χρόνια αργότερα οι πολυεθνικές εταιρίες ηλεκτρισμού κάνουν την εμφάνισή τους στην Ελλάδα. Η αμερικανική εταιρία Thomson-Houston με τη συμμετοχή της Εθνικής Τράπεζας θα ιδρύσει την Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρία που θα αναλάβει την ηλεκτροδότηση κι άλλων μεγάλων Ελληνικών πόλεων. Μέχρι το 1929 θα ηλεκτροδοτηθούν 250 πόλεις με πληθυσμό πάνω από 5.000 κατοίκους.

Στις πιο απόμακρες περιοχές, που ήταν ασύμφορο για τις μεγάλες εταιρίες να κατασκευάσουν μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, την ηλεκτροδότηση αναλαμβάνουν ιδιώτες ή δημοτικές και κοινοτικές αρχές κατασκευάζοντας μικρά εργοστάσια.

To 1950 υπήρχαν στη Ελλάδα 400 περίπου εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η πρώτη ύλη που χρησιμοποιούσαν ήταν το πετρέλαιο και ο γαιάνθρακας που φυσικά εισάγονταν από το εξωτερικό.

Η κατάτμηση αυτή της παραγωγής, σε συνδυασμό με τα εισαγόμενα καύσιμα, εξωθούσε την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στα ύψη (τριπλάσιες ή και πενταπλάσιες τιμές απ' αυτές που ίσχυαν στις Ευρωπαϊκές χώρες). Το ηλεκτρικό λοιπόν ήταν ένα αγαθό πολυτελείας, αν και τις περισσότερες φορές παρεχόταν με ωράριο και οι ξαφνικές διακοπές ήταν σύνηθες φαινόμενο.

Για να εξαπλωθεί η ηλεκτρική ενέργεια ομοιόμορφα σε όλη τη χώρα και για να αξιοποιηθεί αποτελεσματικά τόσο στη βιομηχανία όσο και στην ύπαιθρο, έπρεπε να υπάρξουν οι εξής προϋποθέσεις:
- Αξιοποίηση των εγχώριων πλουτοπαραγωγικών πόρων, που απαιτούσε όμως τεράστιες επενδύσεις, οι οποίες δεν μπορούσαν να πραγματοποιηθούν από τους μεμονωμένους βιομηχάνους παραγωγής ενέργειας.
- Ενοποίηση της παραγωγής σε ενιαίο διασυνδεδεμένο δίκτυο, ώστε τα φορτία να επιμερίζονται σε εθνική κλίμακα.
- Ύπαρξη ενιαίου φορέα που θα επέτρεπε τον επιμερισμό του κόστους ανάμεσα στις κερδοφόρες και ζημιογόνες περιοχές.
Τις προϋποθέσεις αυτές κάλυψε η ΔΕΗ με τον πλέον επιτυχή τρόπο.

Έτσι τον Αύγουστο του 1950 ιδρύεται η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, για να λειτουργήσει "χάριν του δημοσίου συμφέροντος" με σκοπό τη χάραξη και εφαρμογή μιας εθνικής ενεργειακής πολιτικής, η οποία μέσα από την εντατική εκμετάλλευση των εγχώριων πόρων, να κάνει το ηλεκτρικό ρεύμα κτήμα και δικαίωμα του κάθε Έλληνα πολίτη, στη φθηνότερη δυνατή τιμή.

Αμέσως με την ίδρυσή της, η ΔΕΗ στρέφεται προς την αξιοποίηση των εγχώριων πηγών ενέργειας ενώ ξεκινά και η ενοποίηση των δικτύων σε ένα εθνικό διασυνδεδεμένο σύστημα. Τα πλούσια λιγνιτικά κοιτάσματα του ελληνικού υπεδάφους που είχαν νωρίτερα εντοπισθεί, άρχισαν να εξορύσσονται και να χρησιμοποιούνται ως καύσιμη ύλη στις λιγνιτικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που δημιουργούσε. Παράλληλα, η Επιχείρηση ξεκίνησε την αξιοποίηση της δύναμης των υδάτων με την κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθμών στα μεγάλα ποτάμια της χώρας.

Αρκετά νωρίς, το 1956, αποφασίστηκε η εξαγορά όλων των ιδιωτικών και δημοτικών επιχειρήσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να υπάρχει ένας ενιαίος φορέας διαχείρισης. Σιγά-σιγά, η ΔΕΗ εξαγόρασε όλες αυτές τις επιχειρήσεις και ενέταξε το προσωπικό τους στις τάξεις της.
Σ' όλα αυτά τα χρόνια της παρουσίας της, αγωνίστηκε και πέτυχε την ενεργειακή αυτονομία της χώρας και έφερε σε πέρας το σπουδαίο έργο του εξηλεκτρισμού της δημιουργώντας ταυτόχρονα το μεγαλύτερο μέρος της βαριάς ελληνικής βιομηχανίας.

Tο ηλεκτρικό ρεύμα έφτασε με επάρκεια σε κάθε άκρη της ελληνικής γης. Από τα μικρά ακριτικά νησιά μας ως τους πιο απόμακρους οικισμούς της ορεινής Ελλάδας. 
Πηγή: ΔΕΗ

125 χρόνια μετά στην Πέλλα: Πολιτισμός, παρεμβάσεις, έργα, ηλεκτροφωτισμός με «παράπλευρες απώλειες»
Ορμώμενος από το τελευταίο, ότι δηλαδή «το ηλεκτρικό ρεύμα έφτασε με επάρκεια σε κάθε άκρη της ελληνικής γης.», διαπιστώσα μόλις προχθές ότι μάλλον πρόκειαι για ιστορική ανακρίβεια ή στην καλύτερη περίπτωση υπερβολή και πλεονασμό. 125 χρόνια μετά την «έλευση» του ηλεκτρικού στην χώρα μας, υπάρχουν ακόμα και σήμερα περιοχές, πόλεις, χωριά και γειτονιές με περιορισμένο ή έστω τον εντελώς απαραίτητο και υποτυπώδη "δημόσιο" φωτισμό. Ο Δήμος Πέλλας και δη η ιστορική, «διάσημη» και παγκόσμια» Πέλλα, αντιμετωπίζει ακόμα και σήμερα αρκετά προβλήματα εξαιτίας της αδράνειας, αδιαφορίας και ανεπάρκειας μέχρι σήμερα των κοινοτικών και δημοτικών αρχών, να πράξουν το αυτονόητο. Δεν είναι άμοιρη ευθυνών και η ΔΕΗ, όμως η «πρωτοβουλία» ανήκει κατά προτεραιότητα στην εκάστοτε δημοτική αρχή. 
Η παρούσα δημοτική αρχή κατάφερε στην πρώτη αυτοδιοικητική θητεία της τα «μύρια όσα», ώστε το ηλεκτρικό να αποτελεί καθημερινό πρόβλημα. Γειτονιές χωρίς επαρκή ή με πλημμελή φωτισμό, αργοπορημένη αντικατάσταση ή παντελής παράλειψη αντικατάστασης καμένων λαμπτήρων,. κεντρικοί δρόμοι με μόνιμα προβλήματα φωτισμού, σκοτεινοί περιφερειακοί δρόμοι, υπερβολικά καθυστερημένη αποκατάσταση βλαβών στις κολώνες ηλεκτροφωτισμού που πολλές φορές ξεπερνούσε το 10ήμερο κτλ κτλ
Φτάσαμε στον Ιούνιο του 2014 και στην δεύτερη συνεχόμενη αυτοδιοικητική θητεία, για να δούμε τα πρώτα έστω μικρά δείγματα ενεργού ενδιαφέροντος για την καθημερινότητα στην Πέλλα και πιο συγκεκριμένα για τον δημόσιο φωτισμό. Βέβαια η κατάσταση εξακολουθεί να είναι τραγική, γιατί δεν μιλάμε για κάποιο ασήμαντο οικισμό, αλλά για τον ιστορικότερο και σημαντκότερο του δήμου, του νομού και έναν από τους ιστορικοτέρους και σημαντικότερους πανελληνίως ακόμη και παγκοσμίως!
Η τοποθότεση από τα συνεργεία της ΔΕΗ μια κολώνας ηλεκτροφωτισμού σε περιφερειακό δρόμο της Πέλλας, έφερε κάποια χαμόγελα ικανοποίησης στους κατοίκους, κι ένα αίσθημα αισιοδοξίας και επιβεβαίωσης «ότι κι εμείς από δω είμαστε κι εδώ μένουμε μόνιμα τελικά». 
Δεν γνωρίζω αν αυτή η θετική πρωτοβουλία προέκυψε μετά από μετά «έρευνα» και «ενδιαφέρον» της δημοτικής αρχής, ή προήλθε από καταγγελία και παράπονα συνδημοτών μας, αλλά όπως και νάχει το αποτέλεσμα με την τοποθέτηση και μόνο της κολώνας είναι προς την σωστή κατεύθυνση. Βέβαια ως είθισαι σχεδόν κάθε δημοτική η κρατική πρωτοβουλία, με δημόσιο έργο ή παρέμβαση έχει και μερικές «παράπλευρες απώλειες» στις περιουσίες των κατοίκων και πολλές φορές δημιουργεί προβλήματα καθημερινότηας, αισθητικής κτλ, παράλληλα μ' αυτά που λύνει. Το είδαμε με την αλλαγή και αποκατάσταση του υδρευτικού δικτύου πριν λίγα χρόνια, όπου το έργο δημιούργησε σωρεία προβλημάτων στο οδόστρωμα όλων των δρόμων της Πέλλας, που παραμένουν άλυτα ακόμα και σήμερα, πέντε σχεδόν χρόνια αργότερα! Κάπως έτσι έγινε και πριν λίγο καιρό στην πλατεία Αρχαίας Κρήνης, όταν μετά από βλάβη στην ύδρευση και σκάψιμο του συνεργείου του δήμου, η κατάσταση παραμένει μετά από μήνες, όπως ακριβώς ήταν μετά την παρέμβαση: Σκαμένο το πάρκο με τα χώματα και τα μπάζα σε περίοπτη θέση και κοινή θέα! Άλλο τρανό παράδειγμα, τα σπασμένα σιδερένια κολωνάκια της κεντρικής πλατείας, όπου ακόμα και την ώρα που γράφω αυτή την ανάρτηση, παραμένουν σπασμένα, παρατημένα και «στολισμένα» στα πεζοδρόμια εδώ και μερικά χρόνια! Και πλήθος παρόμοιων παραδειγμάτων, που δεν προδίδουν «τιμή, αίγλη και δόξα» σε μια υπεύθυνη δημοτική αρχή....
Το άσχημο της υπόθεσης με την τοποθέτηση της κολώνας πο αποτέλεσε την αφορμή γι' αυτή την ανάρτηση, είναι ότι μετά το σκάψιμο και την αποκόλληση μερικών πλακών πεζοδρομίου, είναι σχεδόν βέβαιο, ότι ο δήμος δεν θα προνοήσει να αποκαταστήσει τουλάχιστον άμεσα, την «ζημιά» που προκάλεσε το συνεργείο της ΔΕΗ στο πεζοδρόμιο. Πλάκες παζοδρομίου που τοποθετήθκαν με πρωτοβουλίες και προσωπικά έξοδα δημοτών, αφού σε συγκεκριμένες αλλά πολλές περιοχές, δεν θα υπάρξει παρέμβαση και πεζοδρόνηση ούτε σε 50 χρόνια!
Είναι μια βασική και χρόνια αδυναμία της δημοτικής αρχής, που πρέπει να φροντίσει και τώρα και στο μέλλον, τα προβλήματα που λύνει, να μην είναι λιγότερα απ' όσα δημιουργεί με κάθε οικιστική ή άλλη παρέμβαση.... Η δημοτική αρχή αν θέλει και επιδιώκει να λειτουργήσει υπεύθυνα για το κοινό καλό, έχει πολύ δρόμο ακόμη να διανύσει....











1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

are petran kolofarde na pexeis joker