Τί είναι καρδιακή ανακοπή;

Καρδιακή ανακοπή είναι η αιφνίδια απώλεια καρδιακής λειτουργίας σε ένα άτομο με διαγνωσμένη ή μη καρδιακή νόσο. Ο χρόνος και τρόπος θανάτου είναι απρόβλεπτος. Συμβαίνει ακαριαία ή σε λίγο μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες οι διασώστες των ασθενοφόρων αντιμετωπίζουν ετησίως τουλάχιστον 360.000  εξωνοσοκομειακές καρδιακές ανακοπές.

Είναι η καρδιακή προσβολή το ίδιο με την καρδιακή ανακοπή?

Όχι. Ο όρος "καρδιακή προσβολή" συχνά χρησιμοποιείται εσφαλμένα για να περιγράψει την καρδιακή ανακοπή. Αν κα η καρδιακή προσβολή μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ανακοπή και αιφνίδιο θάνατο, οι όροι δεν έχουν την ίδια έννοια. Οι καρδιακές προσβολές συχνά προκαλούνται από απόφραξη που σταματά τη ροή του αίματος στην καρδιά. Η καρδιακή προσβολή (ή έμφραγμα ου μυοκαρδίου) έχει να κάνει με το θάνατο καρδιακού μυϊκού ιστού που οφείλεται στην απώλεια της αιμάτωσης, και δεν καταλήγει υποχρεωτικά στο θάνατο του ασθενούς  με καρδιακή προσβολή .    

Η καρδιακή ανακοπή οφείλεται σε δυσλειτουργία του καρδιακού ηλεκτρικού συστήματος. Στην καρδιακή ανακοπή ο θάνατος συμβαίνει όταν η καρδιά ξαφνικά σταματά να λειτουργεί σωστά. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε ακανόνιστο ή μη φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό( Αρρυθμίες).Μια συχνή αρρυθμία στην καρδιακή ανακοπή είναι η κοιλιακή μαρμαρυγή .Αυτό συμβαίνει όταν οι κατώτεροι θάλαμοι της καρδιάς ξαφνικά χτυπούν χαοτικά και δεν αντλούν αίμα. Ο ασθενής πεθαίνει σε μερικά λεπτά από όταν σταματήσει η καρδιά. Η καρδιακή ανακοπή μπορεί να αναταχθεί αν γίνει Κ.Α.Ρ.Π.Α. και χρησιμοποιηθεί απινιδωτής για να σοκάρει τη καρδιά και να επαναφέρει φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό μέσα σε λίγα λεπτά.      

 

Κατανοώντας τον κίνδυνο καρδιακής ανακοπής

Σχεδόν όλες οι καρδιακές νόσοι μπορούν να προκαλέσουν ξαφνική καρδιακή ανακοπή. Οι περισσότερες καρδιακές ανακοπές συμβαίνουν όταν το ηλεκτρικό σύστημα της πάσχουσας καρδιάς δυσλειτουργεί, παράγωντας αφύσικο ρυθμό όπως η κοιλιακή ταχυκαρδία ή μαρμαρυγή. Κάποιες καρδιακές ανακοπές οφείλονται σε ακραία επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού. Όλες αυτές καλούνται επικίνδυνες για τη ζωή αρρυθμίες.

• Ουλή από προηγηθείσα καρδιακή προσβολή ή άλλα αίτια: Μια καρδιά με ουλή ή διογκωμένη από οποιοδήποτε αίτιο είναι ευάλωτη στην εμφάνιση επικίνδυνων για τη ζωή αρρυθμιών. Οι πρώτοι έξι μήνες μετά την καρδιακή προσβολή είναι μια ιδιαίτερα επικίνδυνη περίοδος για αιφνίδια καρδιακή ανακοπή σε ασθενείς με αρτηριοσκληρωτική καρδιακή νόσο.     

• Πεπαχυσμένος καρδιακός μυς (μυοκαρδιοπάθεια) οποιασδήποτε αιτιολογίας (συνήθως υπέρταση ή βαλβιδική καρδιακή νόσος)- ιδιαίτερα αν συνυπάρχει καρδιακή ανεπάρκεια –μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αιφνίδιας καρδιακής ανακοπής.
• Φαρμακευτική αγωγή: Στις κατάλληλες συνθήκες ,διάφορα καρδιολογικά φαρμακευτικά σκευάσματα μπορεί να διευκολύνουν αρρυθμίες και να προκαλέσουν αιφνίδια καρδιακή ανακοπή. Παραδόξωςτα αντιαρρυθμικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των αρρυθμιών μπορούν σε μερικές περιπτώσεις να προκαλέσουν θανατηφόρες κοιλιακές αρρυθμίες ακόμα και στη προβλεπόμενη συνταγογραφημένη δοσολογία. Αυτό αποκαλείται " προοαρρυθμική δράση ". Ανεξάρτητα από την ύπαρξη οργανικής καρδιακής νόσου, σημαντικές  μεταβολές στα επίπεδα Καλίου και Μαγνησίου στο αίμα (για παράδειγμα από τη χρήση διουρητικών) μπορούν επίσης να προκαλέσουν επικίνδυνες για τη ζωή αρρυθμίες και καρδιακή ανακοπή.

• Ηλεκτρικές διαταραχές: Συγκεκριμένες ηλεκτρικές διαταραχές όπως τα σύνδρομα  Wolff-Parkinson-White και μακρού QT μπορούν να προκαλέσουν αιφνίδια καρδιακή ανακοπή σε παιδιά και νέους.
• Διαταραχές αιμοφόρων αγγείων: Σπανιότερα συγγενείς ανωμαλίες των αιμοφόρων αγγείων ,ιδιαίτερα των στεφανιαίων αρτηριών και της αορτής ανακαλύπτονται σε νεαρά θύματα αιφνίδιου καρδιακού θανάτου. Η αδρεναλίνη που εκλύεται κατά την έντονη σωματική ή αθλητική δραστηριότητα συχνά πυροδοτεί καρδιακή ανακοπή παρουσία αυτών των ανωμαλιών.
•  Χρήση Ναρκωτικών Ουσιών: Σε άτομα χωρίς οργανική καρδιακή νόσο οι ναρκωτικές ουσίες μπορούν να προκαλέσουν αιφνίδια καρδιακή ανακοπή.

Συμπτώματα και επείγουσα θεραπεία της καρδιακής ανακοπής

Η καρδιακή ανακοπή χτυπά ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση

Σημεία καρδιακής ανακοπής:

-Αιφνίδια έκπτωση συνειδήσεως

Δεν αντιδρά στο χτύπημα στον ώμο.

Δεν κάνει τίποτα όταν ρωτάμε αν είναι καλά

-Δεν αναπνέει φυσιολογικά. 

Το θύμα δεν παίρνει φυσιολογικές αναπνοές όταν γέρνουμε προς τα πάνω το κεφάλι. 

Ελέγξτε τουλάχιστο για 5 δευτερόλεπτα.

 

Αν κάποιος εμφανίζει αυτά τα σημεία καρδιακής ανακοπής ,

• Καλέστε βοήθεια

- Πείτε σε κάποιον να καλέσει το 166 το ΕΚΑΒ  και φέρτε τον αυτόματο απινιδωτή(εάν υπάρχει διαθέσιμος).

- Αν είστε μόνος με ενήλικα που εμφανίζει αυτά  τα σημεία καρδιακής ανακοπής καλέστε το ΕΚΑΒ  και φέρτε τον αυτόματο απινιδωτή(εάν υπάρχει διαθέσιμος).

• Ελέγξτε την αναπνοή:

- Αν το άτομο δεν αναπνέει ή έχει ρόγχους κάντε Κ.Α.Ρ.Π.Α.

 

• Κάντε δυνατές και γρήγορες μαλάξεις
• Χρησιμοποιήστε έναν απινιδωτή αμέσως, ανοίγοντας τον και   ακολουθώντας τις οδηγίες.   
• Συνεχίζεται τις συμπιέσεις μέχρι ο ασθενείς να αναπνεύσει ή να κινηθεί ή κάποιος καλύτερα εκπαιδευμένος  αναλάβει. 

Η καρδιακή ανακοπή μπορεί να αναταχθεί στα περισσότερα θύματα αν αντιμετωπιστεί εντός λίγων λεπτών.

• Αυτό παρατηρήθηκε αρχικά στις αρχές του 1960 με την οργάνωση των Στεφανιαίων Μονάδων. Ανακαλύφθηκαν ηλεκτρικές συσκευές που μπορούσαν να μετατρέψουν έναν παθολογικά γρήγορο ρυθμό σε φυσιολογικό. Νωρίτερα τα θύματα καρδιακής προσβολής είχαν 30% πιθανότητες να πεθάνουν αν έφταναν ζωντανοί στο νοσοκομείο, και το 50% των θανάτων αυτών οφειλόταν σε καρδιακή ανακοπή.
• Η ενδονοσοκομιακή επιβίωση μετά από καρδιακή ανακοπή σε ασθενείς με καρδιακή προσβολή βελτιώθηκε δραματικά με την κατασκευή του απινιδωτή DC και του μόνιτορ. Αργότερα έγινε φανερό ότι η καρδιακή ανακοπή μπορούσε να αναταχθεί και έξω από το νοσοκομείο από κατάλληλα επανδρωμένους διασώστες εκπαιδευμένους στην απινίδωση και την Κ.Α.Ρ.Π.Α. 

Η άμεση θεραπεία είναι απαραίτητη για την επιβίωση από καρδιακή ανακοπή. Το πρόβλημα δεν είναι αν μπορεί να αναταχθεί η καρδιακή ανακοπή αλλά η έγκαιρη πρόσβαση στον άρρωστο. Η  American Heart Association υποστηρίζει την εφαρμογή "της αλυσίδας ζωής" στη διάσωση ασθενών καρδιακής ανακοπής. Η αλυσίδα αποτελείται από:

• Έγκαιρη αναγνώριση του επείγοντος και κινητοποίηση των διασωστών
• Έγκαιρη απινίδωση όπου αυτή χρειάζεται
• Έγκαιρη Κ.Α.Ρ.Π.Α. από τους παριστάμενους
• Έγκαιρη εξειδικευμένη Κ.Α.Ρ.Π.Α. και κατάλληλη φροντίδα μετά την ανάνηψη από ιατρικό προσωπικό.

 Παιδιατρική Φροντίδα

Η καρδιακή ανακοπή σε παιδιά είναι λιγότερο γνωστή αλλά κρίσιμοι παράγοντες είναι η διαχείριση της θερμοκρασίας ,σακχάρου, αρτηριακής πίεσης αερισμού και καρδιακής παροχής. ΄Η επιβίωση είναι υψηλότερη σε νοσοκομεία με εξειδικευμένο παιδιατρικό προσωπικό. 

Μακροπρόθεσμη θεραπεία Καρδιακής Ανακοπής

Αν και εκτιμάται ότι πάνω από 95% των θυμάτων καρδιακής ανακοπής πεθαίνουν πριν φτάσουν στο νοσοκομείο, ο θάνατος από αυτή δεν είναι αναπόφευκτος. Οι επιζήσαντες από καρδιακή ανακοπή  μπορεί να αντιμετωπίσουν ποικιλία  από σύνθετα ιατρικά ζητήματα γνωστά και ως Σύνδρομο μετά Καρδιακή Ανακοπή.

Καταστάσεις σχετιζόμενες με το Σύνδρομο μετά Καρδιακή Ανακοπή

Εγκεφαλική Βλάβη

• Μπορεί να ξεκινήσει ώρες μέχρι και μέρες μετά την καρδιακή ανακοπή.
• Πολύ ή λίγο οξυγόνο κατά την αρχική αντιμετώπιση
• Πυρετός ,αυξημένα επίπεδα σακχάρου(υπεργλυκαιμία) και σπασμοί μπορούν να επηρεάσουν τη βαρύτητα της εγκεφαλικής βλάβης και την έκβαση.
• Τα σημεία της περιλαμβάνουν κώμα, σπασμούς διάφορων βαθμών γνωστικές δυσλειτουργίες από ελλείμματα μνήμης μέχρι εμμένουσα φυτική κατάσταση ,κινητικά ελλείμματα και εγκεφαλικό θάνατο. 

Καρδιακή δυσλειτουργία

• Μπορεί να διαπιστωθεί λεπτά μετά την Αποκατάσταση της Αυτόματης Κυκλοφορίας (Α.Α.Κ.) με το κατάλληλο μονιτόρινγκ.
•  Ο καρδιακός ρυθμός, το κλάσμα εξώθησης και η ΑΠ μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευμετάβλητα μετά την α.α.κ.
• Η δυσλειτουργία είναι παροδική και μπορεί να ομαλοποιηθεί εντός 72 ωρών από την ανακοπή.
• Η υποκείμενη καρδιακή νόσος που προκάλεσε την ανακοπή πρέπει να αντιμετωπισθεί επίσης. 

Συστηματική ισχαιμία /Απάντηση στην επαναιμάτωση

• Κατά την ανακοπή το σώμα δέχεται σοβαρό σοκ. Οι εσωτερικές διεργασίες πρόσληψης και απέκκρισης απαραίτητων και επικινδύνων ουσιών στο αίμα σταματούν.
• Η ελλιπής οξυγόνωση του αίματος μπορεί να προκαλέσει οργανική βλάβη ή ανεπάρκεια και αυξάνει την ευαισθησία σε λοιμώξεις.  

Καταστάσεις  που προκαλούν ή οφείλονται σε καρδιακή ανακοπή

• Οξύ στεφανιαίο σύνδρομο(Οξύ έμφραγμα του Μυοκαρδίου, οξεία απόφραξη των στεφανιαίων)
• Αρρυθμίες
• Πνευμονικές Βλάβες(Πνευμονική Εμβολή, Χρονία Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, Άσθμα, Πνευμονία )
• Αιμορραγία από τραύμα
• Λοίμωξη
• Υπερβολική δόση φαρμάκων ή αλκοόλ
• Υποθερμία

Όλες αυτές οι καταστάσεις πρέπει να παρακολουθούνται και να αντιμετωπίζονται από την ιατρική ομάδα του ασθενούς.

Το θεραπευτικό πλάνο για το Σύνδρομο μετά Καρδιακή Ανακοπή διαφέρει από ασθενή σε ασθενή ανάλογα με το επίπεδο συνείδησης και άλλους παράγοντες.

Αντίστοιχα πολλοί παράγοντες επηρεάζουν τη πρόγνωση των επιζησάντων καρδιακής ανακοπής.  

Πρόγνωση ασθενών που επέζησαν καρδιακής ανακοπής

Η πλειοψηφία των επιζησάντων καρδιακής ανακοπής έχουν κάποιου βαθμού εγκεφαλική βλάβη και έκπτωση συνείδησης. Κάποιοι παραμένουν σε φυτική κατάσταση.

Ο καθορισμός της πρόγνωσης του επιζήσαντα και η απόφαση να συνεχίσουμε ή να διακόψουμε τη φροντίδα του είναι περίπλοκη και βασίζεται σε πολλούς παράγοντες (μερικοί εκ των οποίων δεν έχουν πλήρως μελετηθεί).

Παράγοντες πριν την ανακοπή:

-  Ηλικία

-  Φυλή

-  Κακή υγεία συμπεριλαμβανόμενων Διαβήτης, καρκίνος, λοιμώξεις, νεφρική ανεπάρκεια και εγκεφαλικό

Παράγοντες κατά την καρδιακή ανακοπή

• Χρόνος από την απώλεια συνείδησης μέχρι την έναρξη Κ.Α.Ρ.Π.Α. / απινίδωσης
• Η ποιότητα της Κ.Α.Ρ.Π.Α. / απινίδωσης
• Αν ο επιζήσας είχε νευρολογική λειτουργία κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά την Κ.Α.Ρ.Π.Α.

Παράγοντες μετά την καρδιακή ανακοπή και ανάνηψη

• Νευρολογική λειτουργία :Γενικά η κακή λειτουργία σημαίνει κακή πρόγνωση αλλά μπορεί να επιπλακεί ιατρογενώς και από τη θεραπεία Κάποιοι ασθενείς παθαίνουν εγκεφαλικό μετά την καρδιακή ανακοπή.
•  Νευροφυσιολογική λειτουργία: οι εξετάσεις περιλαμβάνουν Προκλητά Δυναμικά και Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (Η.Ε.Γ.)
• Απεικονιστικός έλεγχος και μονιτόρινγκ: για να διαπιστωθεί εγκεφαλική βλάβη όπως CT, MRI, PET κυρίως για αποκλεισμό αιμορραγίας ή εγκεφαλικού.
• Βιοχημικά:Από αίμα ή εγκεφαλονωτιαίο υγρό
• Αν χρησιμοποιήθηκε θεραπευτική υποθερμία (σκόπιμη ελάττωση της θερμοκρασίας του ασθενούς).

Πηγή: cardio.gr