Ο Σ.Ε.Α. για τα δημοσιεύματα περί ιδιωτικοποίησης αρχαιολογικών χώρων

«Πρέπει να είχε περάσει καιρός, σα να γύριζα από μακρύ ξενιτεμό, στους δρόμους κανείς δε με γνώριζε και δε γνώριζα κανέναν. Απομεσήμερο νωρίς αλλά ο ήλιος σκεπασμένος. Βρέθηκα στην Ακρόπολη. Εμπρός στη δυτική πρόσοψη του Παρθενώνα, ένα ταραγμένο πλήθος. Όλοι κοίταζαν τις κεντρικές κολόνες και χοχλακούσαν. Ρώτησα κάποιον που χειρονομούσε πλάι μου.

-Ρε, τι ζωντόβολο είσαι συ; Από πού μας κουβαλήθηκες; Δεν ξέρεις τίποτε;

Τον κοίταζα χαμένος.

-Να ο πλειστηριασμός! Άνοιξε τα στραβά σου! Αν κερδίσει εκείνη η αμερικάνικη οδοντόπαστα, σώθηκε ο προϋπολογισμός μας για δεκαετίες.

Κοίταξα με προσοχή στην κατεύθυνση που μου ‘δειχνε. Ανάμεσα στις δυο κεντρικές κολόνες, ξεχώρισα ένα τραπεζάκι σκεπασμένο με πράσινη τσόχα και, καθισμένος πίσω του, ένας ξυρισμένος κύριος με γυαλιά. Φορούσε μαύρο κοστούμι και κρατούσε φιλντισένιο σφυρί. Ρώτησα αποβλακωμένος:

-Ποιος πλειστηριασμός;

-Πού ζεις, μωρέ; Εδώ χαλνάει κόσμος!… Τζένιο η κυβέρνησή μας. Θα τις παραχωρήσει αυτές τις πέτρες. Τι μας χρειάζονται εμάς;

Εκείνη τη στιγμή ο μαυροντυμένος κύριος χτύπησε το σφυρί. “Κατεκυρώθη!”, φώναξε κάποιος. “Κατεκυρώθη! Κατεκυρώθη!”, αντιλάλησε η βοή του πλήθους

-Κέρδισαν οι Αμερικάνοι! Είπε έξαλλος ο γείτονάς μου σαν άνθρωπος που παρακολουθεί ποδόσφαιρο.

Η ταραχή φούσκωνε μέσα μου.

-Και τι θα κάνουν; Κατόρθωσα να ρωτήσω.

-Είναι δαιμόνιοι, αποκρίθηκε. Θα πελεκήσουν τούτες τις κολόνες σε σχήμα σωληνάριου της οδοντόπαστας!

Ένοιωθα πως το πλήθος φύραινε γύρω μου και μ’ άφηνε ολότελα μόνο. Τότες είδα τον Παρθενώνα γυμνό ανατριχιαστικά, χωρίς αέτωμα, χωρίς γείσο, με τις κολόνες του πελεκημένες, γυαλιστερές, παρασταίνοντας υπέρογκα σωληνάρια. Ο βραχνάς με τίναξε απ’ το κρεβάτι καθώς ούρλιαζα. Ώρα πέντε το πρωί. Δεν είμαι αρκετός να αναλύσω τούτο το όνειρο. Μόνο μια παρατήρηση πάνω στην ονειρική συμπεριφορά μου. Πολλές φορές μου έτυχε να ιδώ όνειρα που παρουσιάζονται με κρυστάλλινη σαφήνεια. Αν είναι εφιαλτικά, ο εφιάλτης δουλεύει στο βάθος και ξεσπά στο τέλος».

Γιώργος Σεφέρης, Δοκιμές

Για μία ακόμη φορά ανακινούνται δημοσιεύματα που προτείνουν ιδιωτικοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στην Ελλάδα. Αυτή τη φορά είναι το περιοδικό Time, στην πιο πρόσφατη έκδοσή του, που προτείνει την ιδιωτικοποίηση μνημείων για να... «σωθούν», με αφορμή (και πάλι) τις απόψεις του αμερικανού καθηγητή Stephen Miller. Δεν ξεχνάμε επίσης ότι τον Οκτώβριο 2012, σε εκδήλωση για παρουσίαση επενδυτικών προτάσεων (road show) που διοργάνωσε το Χρηματιστήριο Αθηνών στη Νέα Υόρκη, διατυπώθηκε από Αμερικάνικη εταιρεία «επενδυτική πρόταση» για τους αρχαιολογικούς χώρους της Αττικής, από την Ακρόπολη ως το Λαύριο, με τη μετατροπή τους σε μια... αρχαιοπρεπή Disneyland.

Απαντάμε: Οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία της χώρας μας ανήκουν σε όλο το κοινωνικό σύνολο. Η προστασία, η ανάδειξη και η διαχείρισή τους είναι υποχρέωση του κράτους μέσω της καθ’ ύλην αρμόδιας Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, όπως αποτυπώνεται στο Σύνταγμα και τους νόμους της χώρας μας. Αποτελούν φορείς της ιστορικής μνήμης και συνείδησης. Δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης με όποιους «επενδυτές», δεν αποτελούν αντικείμενα για ιδιωτικοποίηση, ούτε πεδίο κερδοφορίας για κανέναν ιδιώτη.

Απαντάμε: Οι αρχαιολόγοι και όλοι οι επιστήμονες, αλλά και όλο το προσωπικό που υπηρετεί στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, δεν θα επιτρέψουν σε κανέναν να εποφθαλμιά τη διαχείριση των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων της χώρας μας. Η γνωστή συνταγή «υποβαθμίζουμε κάθε τι δημόσιο για να ανοίξει ο δρόμος για την ιδιωτικοποίησή του» δεν θα αφήσουμε να εφαρμοστεί στον τομέα του πολιτισμού. Παρά τις αντίξοες συνθήκες, τον αποδεκατισμό του προσωπικού, τον οικονομικό στραγγαλισμό που μας έχουν επιβάλλει, οι εργαζόμενοι δίνουμε τον καλύτερο εαυτό μας για να συνεχίσουμε να μελετάμε, να προστατεύουμε, να αναδεικνύουμε και να αποδίδουμε τα μνημεία στον αποδέκτη τους: την ίδια την κοινωνία. Και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε με τον ενδεδειγμένο επιστημονικό τρόπο, ο οποίος αναγνωρίζεται διεθνώς ως πρωτοποριακός, και όχι με λογικές Disneyland.

Απαντάμε: Η ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων, η αποκατάσταση και ανάδειξη μνημείων, η ανέγερση νέων μουσείων, οι επανεκθέσεις στα ήδη υπάρχοντα μουσεία, οι μουσειακές και εκπαιδευτικές δράσεις, η εισαγωγή της σύγχρονης τέχνης και ζωής στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία και πολλές άλλες δράσεις υλοποιούνται σήμερα από το τακτικό και το έκτακτο προσωπικό του Υπουργείου Πολιτισμού. Μόνο μέσω του ΕΣΠΑ αυτή τη στιγμή πραγματοποιούνται σε όλη τη χώρα 450 έργα σε μνημεία και μουσεία. Φαίνεται ότι κάποιοι «εποφθαλμιούν» αυτά τα έργα, περιμένοντας ότι τις υποδομές που δημιουργεί το δημόσιο (και πληρώνει ο έλληνας φορολογούμενος), θα τις χρησιμοποιήσουν αυτοί για να βγάλουν ιδιωτικό κέρδος. Το κόλπο τους παραείναι φτηνό! Και γίνεται ακόμη πιο φτηνό όταν νομίζουν ότι θα μοιράσουν «καθρεφτάκια σε ιθαγενείς», εκμεταλλευόμενοι την ανεργία και τη φτώχεια για να προβάλλουν δήθεν προτάσεις «αξιοποίησης» που δήθεν θα φέρουν «θέσεις εργασίας». Δεν τους έπιασε ο πόνος για το αν λειτουργούν σωστά οι αρχαιολογικοί χώροι, τους ενδιαφέρει μόνο να «βάλουν χέρι» στα έσοδα από τα μουσεία και τα μνημεία, που σήμερα ανήκουν εξ ολοκλήρου στο δημόσιο.

Απαντάμε: Όποιος ειλικρινά ενδιαφέρεται για την ανάδειξη των μνημείων της χώρας, ας ασχοληθεί με το αν το ΥΠΠΟΑ έχει αρκετό προσωπικό για να κρατήσει ανοιχτά και να φυλάξει τα νέα μουσεία που έχουν ανοίξει σε όλη την Ελλάδα, τους αναστηλωμένους αρχαιολογικούς χώρους και τις νέες εκθέσεις, με το αν το ΥΠΠΟΑ έχει προβάλλει πραγματικά το πρωτοποριακό έργο που λαμβάνει χώρα στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς τα τελευταία χρόνια.

Αυτό θα περιμέναμε από το περιοδικό Time. Πολύ περισσότερο όμως θα το περιμέναμε από τον S. Miller, μετά από τόσα χρόνια δουλειάς στην Ελλάδα και συνεργασίας με το προσωπικό της αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Καλούμε όλο το λαό να υπερασπιστεί τη συλλογική μνήμη, τα μνημεία και τον πολιτισμό και να βροντοφωνάξει ότι ΔΕΝ ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ