Αρχαία Κρήνη: η βρύση σύμβολο και σημείο αναφοράς για την Πέλλα

Στην ομώνυμη πλατεία της σύγχρονης Πέλλας και μόλις λίγα μέτρα απόσταση από το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο, βρίσκεται η Αρχαία Κρήνη, που αποτελεί σύμβολο και σημείο αναφοράς του αρχαίου παρελθόντος, αλλά και του σύγχρονου οικισμού.

Η Αρχαία Κρήνη είναι το μόνο ορατό ολοκληρωμένο αρχαίο κτίσμα εντός του σύγχρονου οικισμού της Πέλλας και μέχρι σχετικά πρόσφατα εκτός από αξιοθέατο, λειτουργούσε προσφέροντας το καθαρό νερό της στους κατοίκους αλλά και στους επισκέπτες της πλατείας. Κατά τα τελευταία χρόνια η «φωνή του νερού» της έχει σιγήσει λόγω της μόλυνσής του από αστικά απόβλητα και φυτοφάρμακα. Καθώς η σημασία της κρήνης έχει μειωθεί πλέον, μετατράπηκε σε χώρο παιχνιδιού για τα παιδιά και χώρο αναψυχής για τους ενήλικες, ενώ έχει υποστεί αρκετές φθορές και παρεμβάσεις που καθιστούν το μέλλον και τον χαρακτήρα της αβέβαιο. Με διάφορες εκπαιδευτικές δράσεις που σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν κατά καιρούς, η κρήνη έγινε επίκεντρο εκπαιδευτικών παιχνιδιών και απέκτησε φωνή, καθώς διαπραγματεύθηκε και αναλύθηκε από τους ομιλητές η σημασία της στη ζωή του χωριού, αλλά και στην επιδιωκόμενη τουριστική ανάπτυξη της Πέλλας.

Την ακολουθούν πολλές παραδόσεις, θρύλοι και μύθοι. Σε μια απ' αυτές ο τοπικός βασιλιάς προκειμένου να νυμφευθεί μία βασιλοπούλα από ορεινή τοποθεσία χρειάστηκε να κατασκευάσει υπόγειο αγωγό για να φέρει νερό καλής ποιότητας από ψηλά, απαραίτητη προϋπόθεση για να εγκριθεί ο γάμος, καθώς η περιοχή μαστιζόταν από ελονοσία. Υπάρχουν κι άλλες πολλές με νεράιδες, δράκους κι άλλα στοιχειά που την συντρόφευαν και την προστάτευαν, όπως συμβαίνει συνήθως με το νερό πατροπαράδοτα στην ελληνική επικράτεια... Λίγες 10ετίες πίσω, η κρήνη εκτός του ότι τροφοδοτούσε με πόσιμο νερό όλο το χωριό, έφερε και δύο χαβούζες στην δυτική και ανατολική πλευρά της, που τα παιδιά τις χρησιμοποιούσαν ως πισίνες τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ τα Θεοφάνεια ο ιερέας του χωριού κατά το καθαγιασμό των υδάτων έριχνε τον Τίμιο Σταυρό.  Ίσως να μην υπάρχει πελλιώτης κάτοικος παιδί, νέος, μεσήλικας ή γέροντας, που να μην έχει μια μικρή ή μια μεγάλη ιστορία να αφηγηθεί με επίκεντρο την "παλιά την βρύση"...
Το νερό της βρύσης μεταφέρεται με υπόγεια σήραγγα μήκους πάνω από 2 χιλιόμετρα, η οποία είναι αρκετά ψηλή, ώστε μπορείς να περπατάς όρθιος μέσα σ' αυτή (έχει ύψος 1.80 μ.) και έχει καμαρωτή οροφή. Στην πρόσοψη της κρήνης, είναι εντοιχισμένη μαρμάρινη επιτύμβια στήλη 4ου αι. π.X.. Σήμερα τροφοδοτείται με νερό από τις σύγχρονες δεξαμενές ύδρευσης της Πέλλας.