ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Με αφορμή την 10η Οκτωβρίου που έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας ως Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, το Τμήμα Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:

“Η επέτειος αυτή είναι μια ευκαιρία για επανακινητοποίηση των φορέων που στηρίζουν την ψυχική υγεία, τόσο σε επίπεδο χώρας όσο και σε Παγκόσμια κλίμακα, σε δράσεις μέσα από τις οποίες προάγεται η υγεία των ανθρώπων και κυρίως η ψυχική υγεία που αποτελεί αναπόσπαστο και βασικό συστατικό της. Το θέμα του φετινού εορτασμού έχει αποφασιστεί να είναι το «Η ψυχική υγεία στους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας».

Τι είναι όμως η ψυχική υγεία;

Σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, είναι «η κατάσταση της υγείας, κατά την οποία ένα άτομο συνειδητοποιεί τις δυνατότητες του, μπορεί να αντεπεξέρχεται στο άγχος που προκύπτει από την καθημερινότητα, είναι παραγωγικό και συνεισφέρει στο κοινωνικό σύνολο».

Το φορτίο των ψυχικών νοσημάτων είναι τεράστιο:

• Παγκόσμια περισσότερο από 450 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από ψυχικές διαταραχές
• Τα ψυχικά νοσήματα εξελίσσονται σε παγκόσμια επιδημία. Περίπου το 10% του ενηλίκου πληθυσμού παρουσιάζει κάποιου είδους ψυχική διαταραχή στην διάρκεια της  ζωής του.
• Ετησίως σχεδόν 165 εκατομμύρια Ευρωπαίοι  (38,2%) εμφανίζουν κάποια ψυχική διαταραχή από την  οποία:

-Το υψηλότερο ποσοστό έχουν οι αγχώδεις διαταραχές (14%).

-Η αϋπνία (7%).

-Η μείζονα  κατάθλιψη (6,9%).

-Οι σωματομορφικές διαταραχές το 6,3%, που είναι αυτές που εκδηλώνονται με σωματικά συμπτώματα ,ή με εξάρτηση από το αλκοόλ και άλλες ουσίες (>4%).

-Η άνοια στους υπερήλικες ,που φθάνει το 30% στα άτομα άνω των 85 ετών.

            Την ψυχική υγεία την καθορίζουν και την επηρεάζουν πολλοί παράγοντες. Το επίπεδο της ψυχικής υγείας καθορίζεται από κοινωνικούς ψυχολογικούς και βιολογικούς παράγοντες οι οποίοι μπορούν να δράσουν σε οποιαδήποτε φάση της ζωής ενός ατόμου και σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή.

Οι κοινωνικοοικονομικές πιέσεις περιέχουν αναγνωρισμένους κινδύνους για την ψυχική υγεία η οποία συνδέεται στενά με τους δείκτες της φτώχειας και τα χαμηλά επίπεδα εκπαίδευσης. Η κακή ψυχική υγεία συνδέεται επίσης με την ταχεία κοινωνική αλλαγή, τις συνθήκες εργασίας, τον κοινωνικό αποκλεισμό, τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής, την βία, την διάκριση των φύλων, την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.ά.

Αν εξαιρέσουμε τις βιολογικές αιτίες των ψυχικών διαταραχών, υπάρχουν και άτομα τα οποία είναι περισσότερα ευάλωτα σε αυτούς τους παράγοντες. Επί πλέον ο δείκτης των αυτοκτονιών χρησιμοποιείται συχνά σαν μέτρο των ψυχικών νοσημάτων επειδή σχεδόν σε κάθε αυτοκτονία συνυπάρχουν στοιχεία ψυχικής διαταραχής.

Η ψυχική υγεία είναι ένας σημαντικός οικονομικός παράγοντας .Έτσι σε εποχή οικονομικής κρίσης ενώ δημιουργούνται προβλήματα στην ψυχική υγεία του πληθυσμού, η χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας γίνεται προβληματική και παράλληλα σημειώνεται αύξηση της ζήτησης στις δημόσιες μονάδες παροχής υγείας. Το κόστος θεραπείας εκτοξεύεται στα 60-80% της συνολικής δαπάνης για την ψυχική υγεία. Σύμφωνα με έκθεση της  Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα προβλήματα ψυχικής υγείας αφορούν το 25% των επιδομάτων αναπηρίας σε ολόκληρη την ΕΕ .

Οι στρατηγικές παρέμβασης για την προαγωγή της ψυχικής υγείας είναι κατά κύριο λόγο η πρόληψη και η αγωγή υγείας που επιτρέπει στους ανθρώπους να υιοθετήσουν ορθή συμπεριφορά απέναντι στην ατομική τους υγεία. Αυτές μπορούν να γίνουν μέσα από δράσεις της κοινότητας μέσω των επαγγελματιών υγείας σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, με την στήριξη της πολιτείας και την ενσωμάτωση της προαγωγής της ψυχικής  υγείας στις εθνικές πολιτικές.

Η κοινωνική συνοχή είναι μία μορφή πρόληψης και είναι ένας εναλλακτικός τρόπος κοινωνικής προστασίας που  δεν απαιτεί χρηματικό ποσό αλλά την  αλληλοβοήθεια και  την στήριξη των ατόμων και των οικογενειών τους.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, με την 66^η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας (27/5/2013), στην οποία συμμετείχαν 194 χώρες μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ψηφίστηκε το Σχέδιο Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2013-2020 με το οποίο τέθηκαν οι ειδικοί στόχοι και τα μέλη δεσμεύτηκαν για την εφαρμογή του Σχεδίου.”