Σήμερα, όχι αύριο, αλλαγές στον ΕΛΓΑ

Οι καταστροφές από ακραία καιρικά φαινόμενα συνεχίζονται σε ολόκληρη σχεδόν τη χώρα ! Η νέα, πρωτοφανής σε μέγεθος και σφοδρότητα χαλαζόπτωση, που έπληξε την Κεντρική Μακεδονία, αποτελείωσε ότι είχε απομείνει στις δενδροκαλλιέργειες (ροδάκινα, νεκταρίνια, κεράσια, μήλα, αχλάδια, βερίκοκα κ.α.) από το χαλάζι του περασμένου Απριλίου και τον παγετό του Μαρτίου. Οι ζημιές για τους αγρότες και την πρωτογενή παραγωγή εκτοξεύονται στα ύψη.

Μπροστά σε αυτά τα συνεχώς επαναλαμβανόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα και στις τεράστιες απώλειες που προκαλούν, ήρθε η ώρα, με περισυλλογή και νηφαλιότητα, να επαναπροσδιορίσουμε τη στάση μας απέναντι στο μεγάλο θέμα της ασφάλισης της αγροτικής παραγωγής. Σήμερα, που οι κλιματικές αλλαγές και οι επιπτώσεις τους στην γεωργία γίνονται ολοένα και πιο ορατές και εμφανείς οφείλουμε να δούμε την ασφάλιση της αγροτικής δραστηριότητας υπό άλλο πρίσμα και οπτική γωνιά, ώστε να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις νέες προκλήσεις.

Εδώ και εικοσιπέντε περίπου χρόνια υπάρχει ο ΕΛΓΑ – ο Ελληνικός Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων – που παρά τις όποιες αδυναμίες και κακοδαιμονίες του,  στήριξε κατά το δυνατόν τον Έλληνα αγρότη, την παραγωγή και το εισόδημά του. Όμως, τα δεδομένα πάνω στα οποία βασίστηκε η λειτουργία του Οργανισμού τείνουν να αλλάξουν, εάν δεν έχουν αλλάξει ήδη, καθώς η αγροτική δραστηριότητα, χρόνο με το χρόνο, γίνεται ολοένα και περισσότερο «υποχείριο» ακραίων καιρικών συνθηκών.

Η προηγούμενη θεσμική μεταβολή που επιχειρήθηκε στη λειτουργία του ΕΛΓΑ, με το νόμο 3877 του 2010, δυστυχώς απέτυχε παταγωδώς στην πράξη, αφού βασίστηκε σε μια οικονομίστικη λογική και εστιάστηκε μόνο σε ταμειακούς-εισπρακτικούς σκοπούς. Ήταν μια μεταβολή καθαρά ποσοτική και όχι ποιοτική, καθώς για άλλη μια φορά διατήρησε τον αναχρονιστικό ασφαλιστικό κανονισμό του ΕΛΓΑ και τις παρανοϊκές καλύψεις του, όπως για παράδειγμα το εάν γίνει «κατακλυσμός» πριν τις 14 Μαΐου  δεν αποζημιώνεσαι και ας έχει καταστραφεί το σύμπαν, ενώ εάν η βροχόπτωση είναι μετά τις 15 παίρνεις αποζημίωση ! Εάν ο παγετός «βρει» τα δένδρα στο ρόδινο λεγόμενο στάδιο, δεν δικαιολογείται αποζημίωση, ενώ λίγο αργότερα στην ανθοφορία μπορεί να αποζημιωθεί ο αγρότης.

Με άλλα λόγια, παραλογισμοί, καταστάσεις που θυμίζουν το «εάν η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα» και που στις περισσότερες των περιπτώσεων διασύρουν τους ίδιους τους αγρότες, αναγκάζοντας τους να εκλιπαρούν τους τοπικούς βουλευτές και μέσω αυτών τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για κάποια ψίχουλα αποζημιώσεων.

Προσωπικά, κατά τη διαμόρφωση, αλλά και κατά τη συζήτηση του νέου θεσμικού πλαισίου λειτουργίας του ΕΛΓΑ στη Βουλή, είχα επισημάνει τις αρνητικές πτυχές του επωαζόμενου τότε νέου ασφαλιστικού συστήματος, που σήμερα επιβεβαιώνονται με τον πιο εμφατικό τρόπο. Μάλιστα, όταν προ τριετίας περίπου, είχα αναλάβει επικεφαλής της Γραμματείας Αγροτικού της Νέας Δημοκρατίας πρώτο μου μέλημα ήταν η αντιμετώπιση των προβλημάτων και αδυναμιών στη λειτουργία του ΕΛΓΑ. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, συνέστησα τότε μια ειδική ομάδα εργασίας, προκειμένου να εξετάσει τις απαιτούμενες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του Οργανισμού, αλλά και στον ασφαλιστικό του κανονισμό, με βασικό γνώμονα αφενός την ευρωστία και οικονομική βιωσιμότητα του ΕΛΓΑ και αφετέρου την επέκταση της ασφαλιστικής κάλυψης για ζημιές στη φυτική και ζωική παραγωγή, από ακραία καιρικά φαινόμενα.

Η μελέτη της ειδικής αυτής ομάδας εργασίας μετατράπηκε με πρωτοβουλία μου σε ολοκληρωμένη πρόταση και σχέδιο νόμου, το οποίο υιοθετήθηκε από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας και αποτέλεσε μάλιστα προγραμματική της θέση στις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Μαΐου και Ιουνίου.

Σήμερα θεωρώ ότι, με κορμό αυτή την πρόταση νόμου, πρέπει το συντομότερο δυνατόν να επέλθουν οι αναγκαίες μεταβολές στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του όλου συστήματος ασφάλισης της αγροτικής δραστηριότητας με στόχο έναν ενιαίο, ισχυρό, ευέλικτο, αποτελεσματικό και δίκαιο κοινωνικό φορέα, αρμόδιο για όλους τους τομείς της προστασίας και ασφάλισης της αγροτικής δραστηριότητας και ένα ρεαλιστικό, οικονομικά βιώσιμο και κοινωνικά αποδεκτό ασφαλιστικό σύστημα για την ελληνική γεωργία, με απλές και αυτοματοποιημένες διαδικασίες και ένα σύγχρονο ασφαλιστικό κανονισμό.

Δεν χρειάζεται να θρηνήσουμε και στο μέλλον τέτοιου είδους πρωτοφανείς καταστροφές, όπως αυτές οι φετινές, για να προχωρήσουμε σε αυτό που σήμερα είναι αυτονόητο, προκειμένου να έχουμε μια βιώσιμη και ανεπτυγμένη αγροτική παραγωγή.