Στο φως η αγορά της αρχαίας Πέλλας

Στην πρωτεύουσα του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου και των διαδόχων τους, την Πέλλα, ανασκάπτεται το εμπορικό και διοικητικό της κέντρο. Σε μια έκταση πάνω από 70.000 τμ, στην καρδιά της αρχαίας πόλης, γύρω από μια τεράστια κεντρική πλατεία σταδιακά αποκαλύπτεται ένα συγκρότημα από στοές και σειρές χώρων πίσω τους, στους οποίους ήταν εγκατεστημένα τα αρχεία, η έδρα των αρχόντων της πόλης, άλλες δημόσιες υπηρεσίες, εργαστήρια και καταστήματα.

H ανασκαφή πεδίου στην πανεπιστημιακή ανασκαφή της Αγορά της Πέλλας κατά το 2012 επικεντρώθηκε στη βόρεια και ανατολική στοά, στην κεντρική αυλή και στην περιοχή του δημόσιου αρχείου της Πέλλας με στόχο τη συγκέντρωση συμπληρωματικών στοιχείων που σχετίζονταν με την τελική δημοσίευση του συγκροτήματος.

1. ΒΟΡΕΙΑ ΣΤΟΑ

Με στόχο την ανασκαφική προεργασία για την υλοποίηση στα πλαίσια του ΕΣΠΑ της μελέτης συντήρησης και αποκατάστασης που είχε υποβληθεί από τον Τομέα Αρχαιολογίας του ΑΠΘ και εκτελείται από το Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων, καθαρίστηκε αριθμός χώρων ως το στρώμα καταστροφής των κεραμίδων οροφής. Ικανός αριθμός κεραμίδων οροφής ήταν ενσφράγιστες και έφεραν την επιγραφή ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ, ενώ σε άλλες είχαν αποτυπωθεί μονογράμματα και ονόματα με συμπληρωματικά μονογράμματα ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ.

Τα περιορισμένα, σε σχέση με χώρους της ανατολικής στοάς ευρήματα, αποτελούνταν από χρηστικά και αποθηκευτικά αγγεία, αγνύθες, νομίσματα και λίγα μεταλλικά αντικείμενα. Το σύνολο των ευρημάτων του στρώματος καταστροφής, που εντοπίστηκε στο τελευταίο δάπεδο μας οδηγούν στον ύστερο 2ο αι. π.Χ. με τελευταίο όριο τις αρχές του 1ου αι. π.Χ. Η προκαταρκτική δηλαδή εικόνα των κινητών ευρημάτων δεν διαφοροποιεί την δημοσιοποιημένη εικόνα  της τελικής καταστροφής της Αγοράς και της ελληνιστικής Πέλλας γενικότερα που τοποθετείται στις αρχές του 1ου αι. π.Χ.

Μεγάλα τμήματα της τοιχοποιίας των χώρων περιλαμβάνουν υλικό σε δεύτερη χρήση, μετά από μια ευρείας έκτασης καταστροφής, πιθανότατα φυσικής, ενώ σε όλους τους ερευνημένους χώρους αποκαλύφτηκαν οι πρώτοι αναβαθμοί κλιμάκων, που οδηγούσαν σε όροφο, έτσι ώστε οριστικά λύνεται το πρόβλημα της ύπαρξης ορόφου σε όλη τη βόρεια πλευρά του μοναδικού σε μέγεθος συγκροτήματος, μήκους περίπου 65 μ..

Θησαυροί χάλκινων νομισμάτων κάτω από τα παλιότερα δάπεδα και διάφορα κεραμικά ευρήματα χρονολογούνται στο τελευταίο τέταρτο του τέταρτου αι. π.Χ.  Επιβεβαιώνεται έτσι η κατασκευή της πτέρυγας αυτής περί τα τέλη του 4ου αι. π.Χ. Η χρονολόγηση αυτή επιβεβαιώνεται και από ικανή σε αριθμό κεραμική του γεμίσματος των θεμελίων της πρώτης φάσης του οικοδομήματος.    

2. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΤΟΑ.

Κατά την φετινή περίοδο στην ανατολική στοά, όπως και κατά την προηγούμενη περίοδο, διεξήχθη περιορισμένη έρευνα κάτω από τα δάπεδα μερικών χώρων με στόχο τη συλλογή πληροφοριών χρήσης τους πριν από την τελική φάση, ενώ στην οδό που ορίζει την αγορά από ανατολικά ολοκληρώθηκε η πορεία γραμμής υδροδότησης με πυκνό σύστημα πηλοσωλήνων.. Ακόμα επιβεβαιώθηκε η αλλαγή της στάθμης του οδοστρώματος της οδού ανά τους αιώνες με την απόρριψη διαφόρων εμπορικών και εργαστηριακών καταλοίπων σε όλο το μήκος της οδού, που αποτελούν σημαντικότατα μέσα απόδειξης της οικονομικής ευρωστίας της πόλης ανά τους αιώνες .

3. ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΙ Οικοδομικό Τετράγωνο Ι/6 (νότια του αρχείου).

Στην οδό δυτικά του δημόσιου αρχείου, έξω από τη βορειοδυτική του γωνία ερευνήθηκε λάκκος με απορρίμματα  (εικ.4). Ακόμα καθαρίστηκε ο ανοιχτός χώρος στα νότια και νοτιοανατολικά του αρχείου, που καταλαμβάνει τη ΝΔ γωνία του ορθογώνιου όγκου της Αγοράς. Στην περιοχή αυτή εντοπίστηκε με δοκιμαστικές τομές αρχικά ορθογώνιο οικοδόμημα, που διατηρείται στο ύψος μόνο της υποθεμελίωσης, αφού είχε λιθοσυληθεί συστηματικά ως το ύψος της ευθυντηρίας του, η οποία αποτελείτο από μεγάλους εγγώνιους λίθους. Παρά την διαρπαγή των λίθων της διατηρήθηκε ένα μεγάλο μέρος από το στρώμα καταστροφής των κεραμίδων οροφής που ήταν λακωνικού τύπου.

Το οικοδόμημα είναι ελεύθερο από όλες τις πλευρές και διαιρείται σε δύο άνισους χώρους με εγκάρσιο τοίχο. Η μορφή του είναι ναόσχημη και έχει εξωτερικές διαστάσεις 16.20 χ 7,90. Κατάλοιπα από δωρικούς σφονδύλους, τμήματα από κιονόκρανα και αποσπασματικά επίκρανα παραστάδων που βρέθηκαν στη βόρεια πλευρά του με μεγάλη πιθανότητα σηματοδοτούν τη διαμόρφωση εισόδου στην πλευρά αυτή με δύο κίονες ανάμεσα σε παραστάδες. Η επιμέλεια τοποθέτησης των λίθων θεμελίωσης με την άριστη επεξεργασία της επιφάνειάς τους δηλώνουν και την υψηλή ποιότητα της κατασκευής, πράγμα που επιβεβαιώνεται και από την παρουσία κονιαμάτων λευκού, ερυθρού και μαύρου χρώματος.  Κατά την επόμενη ανασκαφική περίοδο προγραμματίζεται η ολοκλήρωση της έρευνάς του. Βασικός στόχος είναι η αποκατάσταση της αρχιτεκτονικής μορφής του ΝΑΟΥ και η ταύτιση της λατρευόμενης σε αυτόν θεότητας μέσα από τη συλλογή κινητών ευρημάτων στο εσωτερικό του, αλλά και στον  περιβάλλοντα χώρο.  Η θέση του είναι κεντρική. Το οικοδομικό τετράγωνο στο οποίο κατασκευάστηκε ο ναός παρέμεινε ελεύθερο για την εξυπηρέτηση των αναγκών της λατρείας. Επομένως, και η λατρευόμενη σε αυτόν θεότητα ήταν σημαντική για την πόλη της Πέλλας και το Μακεδονικό Βασίλειο.

Γενικά κατά τη φετινή ανασκαφική περίοδο βρέθηκε μεγάλος αριθμός νομισμάτων. Από αυτά λίγα είναι και αργυρά. Μεγάλος είναι και ο αριθμός των πήλινων αγγείων, των αποθηκευτικών αγγείων. Πολλά από αυτά φέρουν ενσφράγιστες λαβές. Μεταξύ των ευρημάτων περιλαμβάνονται αρκετά αποσπασματικά ειδώλια, λυχνάρια, αλλά και μεταλλικά αντικείμενα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και μια σιδερένια παραγναθίδα.

Στο εκπαιδευτικά πρόγραμμα μετείχε ικανός αριθμός φοιτητών/τριών από ελληνικά πανεπιστήμια και ιδρύματα της αλλοδαπής που εκπαιδεύτηκε σε ανασκαφικές μεθόδους πεδίου, αρχές συντήρησης, καταλογογράφησης και ηλεκτρονικής τεκμηρίωσης του ανασκαφικού υλικού».

Η ανακοίνωση θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 21 Μαρτίου 2013 και ώρα 10.45, στην Αίθουσα Τελετών του παλαιού κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., στο πλαίσιο του Συνεδρίου για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Πηγή: agelioforos.gr